Aureus

O aureus, πληθ. aurei, που σημαίνει χρυσό (επίθετο, που χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό) ήταν ένα χρυσό νόμισμα της αρχαίας Ρώμης, αρχικά ίσο με 25 δηνάρια από καθαρό άργυρο. Ο aureus εκδιδόταν κανονικά από τον 1ο αι. π.Χ. ως τις αρχές του 4ου αι. μ.Χ., όταν αντιικαταστάθηκε από τον σόλιδο. Ο aureus ήταν περίπου το ίδιο μέγεθος με το δηνάριο, αλλά βαρύτερο, λόγω της μεγαλύτερης πυκνότητας του χρυσού (19,3 γρ./κ.εκ.) σε σχέση με τον άργυρο (10,5 γρ./κ.εκ.).

Πριν από την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα ο aureus κοβόταν όχι συχνά, ίσως επειδή ο χρυσός εθεωρείτο σημείο μία μη Ρωμαϊκής πολυτέλειας. Ο Ι. Καίσαρας έκοψε το νόμισμα πιο συχνά και το σταθεροποίησε στο 1/40 της Ρωμαϊκής λίβρας (περίπου 8 γραμμ.) Ο Οκταβιανός Αύγουστος (βασ. 29 π.Χ. - 14 μ.Χ.) έκανε σταθερή την ισοτιμία του σηστέρτιου ως το 1/100 ενός aureus.

Κατά τη βασιλεία του Νέρωνα (βασ. 54-68) η ποσότητα (μάζα) του χρυσού μειώθηκε στο 1/45 της λίβρας, δηλ. στα 7,3 γραμμ. Περίπου την ίδια εποχή η καθαρότητα του αργυρού νομίσματος είχε ελαττωθεί ελαφρά.

Έπειτα από τη βασιλεία του Μάρκου Αυρηλίου (βασ. 161-180) η παραγωγή των aurei αυξήθηκε. Το βάρος έπεσε στο 1/50 της λίβρας (δηλ. 6,5 γραμμ.) κατά την εποχή του Καρακάλλα (βασ. 211-217). Κατά τον 3ο αι. δημιουργήθηκαν χρυσά νομίσματα με ποικιλία υποδιαιρέσεων και πολλαπλασίων, κάνοντας δύσκολο τον προσδιορισμό της ακριβούς αξίας ενός χρυσού νομίσματος.

Ο σόλιδος εισήχθη πρώτα από τον Διοκλητιανό (βασ. 284-305) περί το 301 και κόπηκε στο 1/60 της Ρωμαϊκής λίβρας από καθαρό χρυσό (δηλ. 5,5 γραμμ,) και με μία αρχική ισοτιμία στα 1000 δηνάρια. Ωστόσο ο σόλιδος του Διοκλητιανού κόπηκε μόνο σε μικρές ποσότητες και έτσι είχε μικρή μόνο οικονομική επιρροή.

Ο σόλιδος επανεισήχθη επί Κωνσταντίνου Α΄ (βασ. 306-337) το 312, αντικαθιστώντας μόνιμα τον aureus ως το χρυσό νόμισμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο σόλιδος κόπηκε στο 1/72 της Ρωμαϊκής λίβρας από καθαρό χρυσό (δηλ. βάρους 24 ελληνο-ρωμαϊκών καρατίων ή 4,5 γραμμ.). Την εποχή εκείνη ο σόλιδος ισούτο με 275.000 ολοένα υποτιμούμενα δηνάρια.