Mensis Februarius (sh. februar) drugi je i nakraći mesec u drevnom rimskom kalendaru, od čijeg imena potiče i srpskohrvatski naziv januar. Prethodio mu je Ianuarius (januar), a sledio Martius ("mart"). U najstarijem rimskom kalendaru, za koji su Rimljani smatrali da ga je ustanovio Romul, legendarni osnivač Rima, prvi je mesec bio Martius ("Marsov mesec", tj. mart), a cela se godina sastojala od samo deset meseci. Januar i februar navodno je dodao Numa Pompilije, drugi rimski kralj, i stavio ih na kraj godine. Nejasno je kad su Rimljani promenili kalendar tako da su na početak godine stavili januar i februar, no moguće je da se to dogodilo tek 153. pne.[2]
Februarius je u kalendaru koji je važio pre Cezarove reforme bio jedini mesec s parnim brojem dana i imao je 28 dana.[2] Antički pisci verovali su da je naziv ovog meseca poticao od reči februum, koja je označavala jednu alatku koja se koristila u ritualu očišćenja. Većina verskih svetkovina u februaru ticala se pokojnika ili nekog završetka, što je odslikavalo nekadašnji položaj ovog meseca na kraju godine. Paternalije (Petarnalia) bile su devetodnevna svetkovina kojom se održavala s ciljem da se oda počast precima i da se umilostive pokojnici, dok su se Terminalije (Terminalia) sastojale od niza rituala koji su se ticali kamena međaša i koji su verovatno isto imali za cilj da osnaže granicu godine koja se završavala.[3]
- ↑ Na ovoj je slici prikazan samo heksametarski deo latinskog distiha, koji u celini glasi: umbrarum est alter, quo mense putatur honore / pervia terra dato manibus esse vagis (= "Drugi je mesec posvećen senkama, jer smatra se da tada Zemlju pohode Mani): Housman 1972, str. 1187.
- ↑ 2,0 2,1 Forsythe 2012, str. 14
- ↑ Forsythe 2012, str. 14, 17