Gematriya

Gematriya (ivr. ‏גימטריה‏‎) — iudaist ənənəsində söz və ifadələrin mənasını onlara daxil olan hərflərin ədədi dəyərlərinə əsaslanaraq təhlil etmək üsullarından biri (notarikon və temura ilə birlikdə). "Bir sözün gematriyası" ona daxil olan hərflərin ədədi dəyərlərinin cəmidir.

Eyni gematriyaya malik sözlərin simvolik semantik əlaqəsi olması ehtimal edilir. Məsələn, נחש ("ilan"), משׁיח ("məsih"), קורבן ("qurban") və מחודש ("yenilənmiş, bərpa edilmiş") sözləri eyni gematriyaya malikdir (358). Gematriya üsulu xüsusilə kabbalada ivrit və arami dillərində mətnlər üçün geniş istifadə olunur.

Ravvin ədəbiyyatında "gematriya" termini b.e. II əsrindən müşahidə edilmişdir. Alahada gematriya nadir hallarda müşahidə edilmişdir. Burada bundan yalnız mnemonik cihaz və işarə kimi istifadə edilmişdir. Gematriya ayrı-ayrı sözləri və ya hətta ifadələri şərh etmək üsulu kimi, haqqadada və xüsusən də keçmiş aqqada midraşimində mühüm yer tutur. Gematriyadan istifadə üsulu ХII–XIII əsrlərin aşkenazi mistikləri arasında xüsusilə intensiv inkişaf etmişdir.^[1]

1. ↑ Гематрия Arxivləşdirilib 2017-07-17 at the Wayback Machine — статья из Электронной еврейской энциклопедии