Parkinson-Krankheit

D Parkinson-Chranket bzw. Morbus Parkinson (witeri Sünonüüm: Idiopathischs Parkinson-Sündroom (IPS), Parkinsonschi Chranket, elteri Bezäichnig: Paralysis agitans für „Schüttel-/Zitterleemig“) isch e nöirologischi Chranket, wo sich langsam verschlimmeret. Si zelt zu de degeneratiive Chrankeite vom extrapüramidal-motoorische Süstem. Dr Morbus Parkinson isch kennzäichnet dur s Abstärbe vo Närvezälle in dr Substantia nigra (ere Strukduur im Middelhirni) mit em Bootestoff Dopamin. Wil s Dopamin feelt, chunnt s schliesslig drzue, ass d Basaalganglie immer weeniger uf d Groosshirnrinde iiwirke und si aktiwiere.

D Läitsümptoom (mä säit ene au Kardinaal- oder Kärnsümptoom) si

• Rigor (Muskelstarri),
• Bradykinese (verlangsamti Beweegige), wo bis zur Akinese (Beweegigsloosigkäit) cha goo,
• Tremor (Muskelziddere) und
• posturaali Instabilidäät (Haltigsinstabilidäät).

Die aktuelli Definizioon vom Parkinson-Sündrom verlangt, ass s Kardinaalsümptoom Brady- bzw. Akinese ufdritt zämme mit wenigstens no äim vo de andere Sümptoom (Rigor, Tremor oder posturaali Instabilidäät). Drzue chönne no verschiideni sensiibli, wegetatiivi, psüchischi und kognitiivi Stöörige choo.