Back Abbasidiese Kalifaat Afrikaans Abbasiden ALS አባሲዶች Amharic Califato abasida AN الدولة العباسية Arabic لخلافة لعباسية ARY العباسيين ARZ Califatu abasín AST Abbasilər xilafəti Azerbaijani عباسی خلافتی AZB
| Abasidski halifat الخلافة العباسية |
||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 750. - 1517. | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||
| Glavni grad | Kufa (750. - 762.) Bagdad (762. - 796.) Raka (796. - 809.) Bagdad (809. - 836.) Samara (836. - 892.) Bagdad (892. - 1261.) Kairo (1261. - 1517.) |
|||||||||||||||
| Državno uređenje | Halifat | |||||||||||||||
| Halifa | ||||||||||||||||
• 750. - 754. |
Abu al-Abas As-Safah (prvi) | |||||||||||||||
• 1508. - 1517. |
Al-Mutavakil III (posljednji) | |||||||||||||||
| Zakonodavstvo | ||||||||||||||||
.svg){kind=small}
Abasidski halifat (arapski: الخلافة العباسية, el-halifah el-Abbasijjah) bio je treći islamski halifat nastao nakon smrti islamskog poslanika Muhammeda. Dinastija Abasida potekla je od Poslanikovog najmlađeg amidže Abasa ibn Abdulmutaliba (566–653).[1] Vladali su kao halife sa sjedištem u Bagdadu, današnji Irak, nakon što su preuzeli vlast nad muslimanskim carstvom od dinastije Emevija 750. (132. po Hidžri).
Abasidski halifat je naprije proglasio svoju prijestolnicu u gradu Kufa, ali je 762. halifa El-Mensur osnovao grad Bagdad, sjeverno od perzijske prijestolnice Ktesifona. Izbor glavnog grada koji se nalazio tako blizu perzijske teritorije reflektirao je rastući uticaj perzijskih birokrata, naročito porodice Barmakida, koji su upravljali područjima koje su Arapi osvojili, kao i rastućim brojem nearapskih muslimana koji su ulazili u sastav ummeta. Međutim i pored ove saradnje, Abasidi 9. vijeka su bili primorani da predaju vlast nad perzijskim provincijama lokalnim nasljednim emirima, koji su samo nominalno priznavali svoju vjernost halifatu. Ovo je označilo početak općeg raspada vlasti Abasida, uz gubitak Andaluzije i Magriba koje su potpale pod vlast Umejada, Ifrikiju su preuzeli Aglabidi a Egipat šiitska dinastija Fatimida. Politička moć halifa je značajno opala nakon pojave Seldžučkih Turaka.
Iako je vlast abasidskih vođa nad većim dijelom Muslimanskog carstva postepeno smanjena, i prešla više u vjersku funkciju, dinastija je zadržala kontrolu nad svojim mesopotamskim posjedima. Glavni grad Bagdad je vremenom postao središte nauke, kulture, filozofije i istraživanja tokom zlatnog doba islama.[2] Ovaj period kulturnog sazrijevanja završio je 1258. godine osvajanjem Bagdada od strane Mongola pod Hulagu-kanom. Abasidski halifat, ali i muslimanska kultura općenito, se preselila u memlučki glavni grad Kairo 1261. godine. Dinastija Abasida nastavila je da drži svoju vlast u vjerskim pitanjima i nakon osmanlijskog osvajanja Egipta, kada je titula halife i formalno predana osmanlijskom sultanu Selimu I.
- ^ Hoiberg 2010, str. 10.
- ^ Canfield, Robert L. (2002). Turko-Persia in Historical Perspective. Cambridge University Press. str. 5. ISBN 978-0521522915.