Danska

Kraljevina Danska Kongeriget Danmark (da)
Zastava Grb
Himna: "Der er et yndigt land" ("Postoji divna zemlja")
Položaj Danske
Glavni grad		Kopenhagen 55°43′N 12°34′E / 55.717°N 12.567°E / 55.717; 12.567
Službeni jezik		danski
Državno uređenje		Ustavna monarhija, Jednostavna država, Parlamentarni sistem
• Kralj		Fridrik X
• Premijer		Mette Frederiksen
Zakonodavstvo
Nezavisnost		prvo spominjanje Danskog kralja
• Priznato		737.
Površina
• Ukupno		43.094 km2 (134.)
• Vode (%)		1,6
Stanovništvo
• Ukupno (Procjena 2019)		▲5,814,461[1] (106)
• Gustoća		127.06/km2
BDP (PKM)		2018
• Ukupno		$299 biliona[2]
• po stanovniku		$51,643[2]
Gini (2017)		▲27.6
HDI (2018)		▲0.930[3] (visok)
Valuta		Kruna (DKK)
Vremenska zona		CET (UTC+1) - ljeti CEST (UTC+2)
Topografija
• Najviša tačka		Møllehøj 170,86 m
• Najveće jezero		Arresø 40 km2
• Najveća rijeka		Gudenå 158 km
Pozivni broj		+45
Internetska domena		.dk

Danska^[4] (danski: Danmark), zvanično Kraljevina Danska (danski: Kongeriget Danmark), jest suverena država koja se nalazi u sjevernoj Evropi. To je najjužnija država nordijske regije koja se nalazi jugozapadno od Švedske i južno od Norveške, a na jugu se graniči sa Njemačkom. Kraljevina Danska je suverena država koja se sastoji od Danske i dvije autonomne konstitutivne države na sjeveru Atlantskog okeana: Farskih ostrva i Grenlanda. Danska ima površinu od 43.094 km² i populaciju od 5.699.200 stanovnika. Zemlja se sastoji od poluostrva Jutland i arhipelaga od 443 ostrva, od kojih je 70 naseljeno. Ostrva se odlikuju ravnicama, obradivom površinom, pješćanim obalama i umjerenom klimom.

Kraljevina Danska je nastala u 10. stoljeću kao pomorska nacija koja se borila za kontrolu nad Baltičkim morem. Danski vladari su bili i vladari Kalmarske unije (ujedinjena država Danske, Švedske i Norveške) koja se raspala izlaskom Švedske iz unije 1523. godine. Danska i Norveška su ostale u uniji dok se nisu razišli 1814. godine. Nestankom Kalmarske unije, Danska je naslijedila Kalmarske kolonije Farska ostrva i Grenland. Početkom 17. stoljeća, bilo je nekoliko ustupaka teritorije; ovo je kulminiralo 1830-ih s naletom nacionalističkih pokreta koji su poraženi 1864. godine tokom Drugog šlezvičkog rata. Danska je bila neutralna za vrijeme Prvog svjetskog rata. Kao najveći industrijski izvoznik poljoprivrednih proizvoda u drugoj polovini 19. stoljeća, Danska sprovodi socijalnu i radno-tržišnu reformu početkom 20. stoljeća.

Sadašnji Ustav Danske je potpisan 5. juna 1849. godine, završavajući apsolutnu monarhiju koja je započela 1660. godine. Uspostavlja se ustavna monarhija - trenutni monarh je kralj Frederik X - koja je organizovana kao parlamentarna demokratija. Vlada i nacionalni parlament imaju sjedište u Kopenhagenu, glavnom i najvećem gradu Danske. Danska je postala članica Evropske ekonomske zajednice 1973. godine, zadržavajući svoju valutu krunu. Članica je NATO-a, Nordijskog vijeća, OECD-a, OSCE-a, Ujedinjenih nacija i dio je Šengenske zone.

Danci imaju visok životni standard i rangirani su visoko u brojnim nacionalnih performansama, uključujući obrazovanje, zdravstvenu zaštitu, zaštitu građanskih sloboda, demokratsko upravljanje, prosperitet i ljudski razvoj. Danska je često rangirana kao jedna od najsretnijih zemalja na svijetu. Zemlja ima jedan od najvećih svjetskih prihoda po glavi stanovnika, i ima jednu od najviših svjetskih stopa poreza na dohodak građana. Velika većina danaca su članovi Nacionalne crkve, iako Ustav garantuje slobodu vjeroispovijesti.

1. ^ "Denmark". The World Factbook. CIA. 19. 1. 2012. Arhivirano s originala, 18. 9. 2015. Pristupljeno 4. 2. 2012.
2. ^ ^{a b} "Denmark". International Monetary Fund. Pristupljeno 18. 4. 2012.
3. ^ "Human Development Report 2010" (PDF). United Nations. 2010. Arhivirano s originala (PDF), 21. 11. 2010. Pristupljeno 5. 11. 2010.
4. ^ "Denmark | History, Geography, Map, & Culture | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 2024-05-23. Pristupljeno 2024-05-27.