Back Вена Abkhazian Wina ACE Венэ ADY Wene Afrikaans Wien ALS ቪየና Amharic Viena AN Uigenna ANG فيينا Arabic ܒܝܝܢܐ ARC

Fienna

Fienna
Mathprifddinas ffederal, dinas statudol yn Awstria, talaith yn Awstria, metropolis, clofan, dinas-wladwriaeth, bwrdeistref yn Awstria, y ddinas fwyaf, district of Austria Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlWien Edit this on Wikidata
Poblogaeth1,973,403 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
Pennaeth llywodraethMichael Ludwig Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00, UTC+2, CET Edit this on Wikidata
Gefeilldref/i
Bern, Bratislava, Budapest, Moscfa, Zagreb, Kyiv, Brno, Beograd, Tel Aviv, Istanbul, Warsaw, Sofia, Ljubljana, Vaduz, Tiwnis, Pula, Odesa, Brasília Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirAwstria Edit this on Wikidata
GwladBaner Awstria Awstria
Arwynebedd414.78 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr151 metr Edit this on Wikidata
GerllawAfon Donaw, Wien, Liesing, Donaukanal Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaAwstria Isaf, Gänserndorf District, Bruck an der Leitha District, Mödling District, Sankt Pölten District, Tulln District, Korneuburg District Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau48.2083°N 16.3725°E Edit this on Wikidata
Cod post1000–1239, 1400, 1402, 1251–1255, 1300–1301, 1421, 1423, 1500, 1502–1503, 1600–1601, 1810, 1901 Edit this on Wikidata
AT-9 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaetholLandtag a Chyngor Dinesig Fienna Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth		Maer Fienna Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethMichael Ludwig Edit this on Wikidata
Map
Sefydlwydwyd ganY Celtiaid Edit this on Wikidata
[golygwch ar Wicidata]

Prifddinas Awstria yw Fienna (Almaeneg: Wien), sydd hefyd yn enw ar un o daleithiau'r wlad (Bundesland Wien). Mae'r ddinas, sy'n gorwedd ar lan Afon Donaw, yn ganolfan ddiwylliannol a gwleidyddol o bwys. Gyda 1,973,403 (1 Hydref 2022)[1] o bobl yn byw yno, yn ôl cyfrifiad diwetha'r wlad, hon yw dinas fwyaf poblog y wlad a'r 6ed o fewn yr Undeb Ewropeaidd.

Hyd at ddechrau'r 20g, Fienna oedd y ddinas Almaeneg ei hiaith fwyaf yn y byd, a chyn hollti'r Ymerodraeth Awstria-Hwngari yn y Rhyfel Byd Cyntaf, roedd gan y ddinas ddwy filiwn o drigolion.[2] Heddiw, hi yw'r ail ddinas Almaeneg fwyaf, ar ôl Berlin.[3][4] Lleolwyd pencadlysoedd Mudiad Datblygiad Diwydiannol y Cenhedloedd Unedig (UNIDO) [5] a sawl adran arall o'r CU, Mudiad y Gwledydd Allforio Olew (OPEC) a'r Asiantaeth Ynni Atomig Ryngwladol (IAEA) i gyd yn Fienna. Mae'r ddinas wedi'i lleoli yn rhan ddwyreiniol Awstria ac mae'n agos at ffiniau'r Weriniaeth Tsiec, Slofacia a Hwngari. Mae'r rhanbarthau hyn yn gweithio gyda'i gilydd i reoli'r ffiniau. Ynghyd â Bratislava (prifddinas Slofacia) gerllaw, mae Fienna'n ffurfio rhanbarth metropolitan gyda 3 miliwn o drigolion. Yn 2001, dynodwyd canol y ddinas yn Safle Treftadaeth y Byd UNESCO. Ym mis Gorffennaf 2017 fe’i symudwyd i’r rhestr o Dreftadaeth y Byd mewn Perygl.[6]

Yn ogystal â chael ei galw'n "Ddinas Cerdd",[7] oherwydd ei hetifeddiaeth gerddorol, galwodd nifer o gerddorion clasurol enwog fel Beethoven a Mozart Fienna'n "gartref". Dywedir hefyd mai Fienna yw "Dinas y Breuddwydion", gan ei bod yn gartref i seicdreiddiwr cynta'r byd, Sigmund Freud.[8] Mae gwreiddiau hynafol Fienna i'w gweld mewn aneddiadau Celtaidd ac yna'n ddiweddararach, Rhufeinig. Mae canol hanesyddol Fienna yn gyfoethog o ensemblau pensaernïol, gan gynnwys palasau a gerddi Baróc, a'r Ringstraße o ddiwedd y 19g sydd wedi'i leinio ag adeiladau mawreddog, henebion a pharciau.

Mae Fienna'n adnabyddus am ansawdd ei bywyd uchel. Mewn astudiaeth yn 2005 o 127 o ddinasoedd y byd, rhestrodd papur newydd yr Economegydd y ddinas yn gyntaf (yn dilyn Vancouver a San Francisco) fel mannau gorau'r byd i fyw ynddynt. Rhwng 2011 a 2015, roedd Fienna yn yr ail safle, y tu ôl i Melbourne ac yn 2018, disodlodd Melbourne fel y man gorau a pharhaodd yn gyntaf yn 2019.[9][10][11][12][13] Am ddeng mlynedd yn olynol (2009–2019), nododd y cwmni ymgynghori adnoddau dynol Mercer fod Fienna'n gyntaf yn ei arolwg blynyddol o "Ansawdd Byw" a hynny allan o gannoedd o ddinasoedd ledled y byd.

  1. ↑ "Bevölkerung zu Jahres-/Quartalsanfang" (yn Almaeneg Awstria). Cyrchwyd 7 Ionawr 2023.CS1 maint: unrecognized language (link)
  2. ↑ "Vienna after the war", The New York Times, 29 Rhagfyr 1918 (PDF)
  3. ↑ "Wien nun zweitgrößte deutschsprachige Stadt | touch.ots.at". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 20 Gorffennaf 2013. Cyrchwyd 21 Gorffennaf 2013.
  4. ↑ "Ergebnisse Zensus 2011" (yn Almaeneg). Statistische Ämter des Bundes und der Länder. 31 Mai 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 5 Mehefin 2013. Cyrchwyd 31 Mai 2013.
  5. ↑ "Historic Centre of Vienna". UNESCO. Cyrchwyd 12 Gorffennaf 2017.
  6. ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of Vienna inscribed on List of World Heritage in Danger". UNESCO World Heritage Centre. Cyrchwyd 20 Mai 2019.
  7. ↑ "Vienna – the City of Music – Vienna – Now or Never". Wien.info. Cyrchwyd 19 Mai 2012.
  8. ↑ "Historic Centre of Vienna". UNESCO World Heritage Centre. Cyrchwyd 19 Mai 2012.
  9. ↑ "The world's most 'liveable' cities 2015". Cyrchwyd 20 Awst 2015.
  10. ↑ "The world's most 'liveable' cities 2014" (PDF). Cyrchwyd 20 Awst 2015.
  11. ↑ "The world's most liveable cities 2013". Cyrchwyd 20 Awst 2015.
  12. ↑ "The world's most 'liveable' cities 2012". Cyrchwyd 20 Awst 2015.
  13. ↑ "The world's most 'liveable' cities 2011". BBC News. 30 Awst 2011. Cyrchwyd 20 Awst 2015.
From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne