Back Кеиптаун Abkhazian Kaapstad Afrikaans Kapstadt ALS ኬፕ ታውን Amharic Cape Town AMI Ciudat d'o Cabo AN Næssburg ANG كيب تاون Arabic كيب تاون ARZ Ciudá del Cabu AST
 | |
 | |
| Math | dinas â phorthladd, endid tiriogaethol (ystadegol), dinas fawr  |
|---|---|
| Enwyd ar ôl | Penrhyn Gobaith Da |
| Poblogaeth | 3,776,313 |
| Sefydlwyd |
|
| Pennaeth llywodraeth | Geordin Hill-Lewis |
| Cylchfa amser | UTC+2 |
| Gefeilldref/i | Aachen, Haifa, Hangzhou, Nice, St Petersburg, Funchal, Antwerp, Pune, San Francisco, Buenos Aires, Johannesburg, İzmir, Monterrey |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Western Cape |
| Sir | Sir Tref y Penrhyn |
| Gwlad |  De Affrica |
| Arwynebedd | 2,454.72 km² |
| Uwch y môr | 5 metr |
| Gerllaw | Bae'r Bwrdd |
| Cyfesurynnau | 33.9253°S 18.4239°E |
| Cod post | 8001, 8000 |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Maer Cape Town |
| Pennaeth y Llywodraeth | Geordin Hill-Lewis |
 | |
Prifddinas, porthladd a'r ail ddinas fwyaf poblog yn Ne Affrica yw Tref y Penrhyn (Saesneg: Cape Town; Affricaneg: Kaapstad, /ˈkɑːpstɑt/; Xhosa: iKapa) a elwir ar lafar yn "Fam Ddinas".[1] Mae'n brifddinas daleithiol Gorllewin y Penrhyn, yn ganolfan bwrdeistref Dinas Tref y Penrhyn ac yma y lleolir Senedd y wlad.[2][3] Lleolir Tref y Penrhyn ym mhen gogleddol Gorynys y Penrhyn yn ne orllewin De Affrica, tua 50 km i'r gogledd o Benrhyn Gobaith Da. Saif ar droed Mynydd y Bwrdd, ar arfordir Bae'r Bwrdd yn ne Cefnfor yr Iwerydd. Mae poblogaeth Tref y Penrhyn oddeutu 3,776,313 (2021), ond Johannesburg yw dinas fwyaf poblog yn Ne Affrica. Ceir dwy brifddinas arall yn Ne Affrica: prifddinas cyfraith y wlad yw Bloemfontein a phrifddinas yr arlywydd, sef Gauteng (Pretoria).[4]
Enwyd y ddinas yn Brifddinas Dylunio'r Byd, 2014 gan Gyngor Rhyngwladol Cymdeithasau Dylunio Diwydiannol.[5] Yn yr un flwyddyn, enwyd Tref y Penrhyn y lle gorau yn y byd i ymweld ag ef - a hynny gan The New York Times a The Daily Telegraph.[6][7] Mae Cape Town hefyd wedi bod yn ddinas letyol ar gyfer Cwpan Rygbi'r Byd 1995 a Chwpan y Byd FIFA 2010, ac mae'n cynnal cymal Affrica Rygbi'r Byd (Cyfres 7) yn flynyddol.[8]
Oherwydd ei bwysigrwydd fel porthladd lan 'Table Bay', fe'i datblygwyd gan Gwmni Dwyrain India'r Iseldiroedd (VOC) fel gorsaf gyflenwi ar gyfer llongau o'r Iseldiroedd sy'n hwylio i Ddwyrain Affrica, India, a'r Dwyrain Pell. Fe wnaeth dyfodiad Jan van Riebeeck ar 6 Ebrill 1652 sefydlu Gwladfa Cape VOC, yr anheddiad Ewropeaidd parhaol cyntaf yn Ne Affrica. Hyd nes Rhuthr Aur Witwatersrand a datblygu Johannesburg, Cape Town oedd y ddinas fwyaf yn Ne Affrica.
- ↑ withbeyond.com. "The Mother City Cape Town". Skylife (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-11-26. Cyrchwyd 2020-10-12.
- ↑ "Western Cape | province, South Africa". Encyclopedia Britannica (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 8 Mai 2017. Cyrchwyd 22 Mehefin 2017.
- ↑ "Discover the 9 Provinces of South Africa and their Capital Cities". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 14 Mehefin 2017. Cyrchwyd 22 Mehefin 2017.
- ↑ "Pretoria | national administrative capital, South Africa". Encyclopedia Britannica (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 18 Gorffennaf 2018. Cyrchwyd 18 Gorffennaf 2018.
- ↑ "Cape Town Hosts Official WDC 2014 Signing Ceremony". World Design Capital. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 10 Mawrth 2013. Cyrchwyd 4 Awst 2012.
- ↑ "14 Fun Facts You Didn't Know About Cape Town - Interesting & Amusing Things about the Mother City". Cape Town Magazine. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 26 Mehefin 2014. Cyrchwyd 17 Mehefin 2014.
- ↑ Bruyn, Pippa de (5 Chwefror 2016). "The world's best cities". Telegraph.co.uk. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 5 Ionawr 2016. Cyrchwyd 4 Ebrill 2018.
- ↑ worldrugby.org. "Rounds and Tournaments - HSBC World Rugby Sevens Series | world.rugby/sevens-series". www.world.rugby. Cyrchwyd 2020-10-12.