CERN

CERN
internacia organizaĵo nuklea esplorinstituto
Komenco	29-a de septembro 1954 vd
Geografia situo	CH1903: 492816 / 121290 (mapo)46.2344936.049129Koordinatoj: 46° 14′ 4″ N, 6° 2′ 57″ O; CH1903: 492816 / 121290 (mapo)
Lando(j)	Svislando • Francio vd
Sidejo	Prévessin-Moëns
DEC
CERN
Agareo	partikla fiziko • alt-energia fiziko
Ĉefestro(j)	Ursula Bassler (2019–) vd
Membro de	ORCID DataCite (en) Asocio de Akademiaj Publikaĵoj de Malferma Aliro Coalition for Advancing Research Assessment (en) European Open Science Cloud Association (en) arXiv Konsorcio de la Tut-Tera Teksaĵo Global Open Science Hardware (en) Digital Preservation Coalition (en) Linux Foundation UNESCO Global Open Science Partnership (en) vd
Lingvoj	class="wikidata-content" | angla lingvo • franca lingvo
Partoj library of the European Organization for Nuclear Research CERN, Building 52 (en) vd
Posedatoj	Kompakta Muona Solenoido CERN Document Server (en) .cern (en) vd
Premioj (2013)  Princess of Asturias Award for Technical and Scientific Research (en)  UNESCO Niels Bohr Medal (en) vd
Retejo	Oficiala retejo
v • d • r

CERN estas la Eŭropa Organizaĵo por Nuklea Esploro (origine nomita, en la franca, Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire), la monde plej granda partiklofizika centro, situanta ĉe la landlimo inter Francio kaj Svislando. La svisa parto de la centro staras ĉe Meyrin, en la tuja ĉirkaŭo de Ĝenevo; la franca parto staras en la regiono "Pays de Gex". Ĝi fondiĝis 29-a de septembro en 1954. De la originalaj 12 subskribintoj de la CERN-konvencio, la membraro kreskis al la nunaj 23 membroŝtatoj ekde 2019.

CERN dungas preskaŭ 3000 personojn plentempe. Pli ol 12 000 scientistoj (reprezentantaj 500 universitatojn kaj pli ol 100 naciecojn), duono de la mondaj partiklofizikistoj, pasigas tempon ĉe CERN tie farante siajn esplorojn.

La CERN akcelilo-komplekso entenas 10 liniajn kaj cirklajn akcelilojn, ĉiuj funkciantaj kune per rilatoj inter si. La plej granda estas la LEP-koliziigejo (Large Electron Positron), cirkla akcelilo je 9 km diametra, kiu ricevas partiklojn de la Super Protona Sinkrotrono (Super Proton Synchrotron aŭ SPS), cirkla akcelilo je 2 km diametra. LEP estis anstataŭigita en la sama tunelo per granda maŝino, funkciinta ekde 2008, la Granda Hadrona Koliziigilo (Large Hadron Collider aŭ LHC) por pritrakti hadronojn anstataŭ leptonojn. La LHC-akcelilo konstruita en ringotunelo norde de CERN estas la plej granda akcelilo en la mondo, kaj laŭ longeco, kaj laŭ konstrukosto kaj laŭ la energio, kiun la akcelitaj partikloj atingas.

CERN estas kreditita kun kelkaj eltrovoj en partikla fiziko, inkluzive de la eltrovo de W kaj Z-bosonoj en 1983. Aldone al sciencaj eltrovaĵoj, CERN havis efikon al teknologiaj evoluoj, kiel ekzemple la invento de la Tut-Tera Teksaĵo de 1990 ĉe CERN , kiu akcelis evoluon de la interreto.