Politiko

Aristotelo.
La Federacia Asembleo, nome la parlamento de Svisio
La Eŭropa Parlamento ĉe Strasburgo

La vorton politiko (greke πολιτικός, koncernanta al πολις, "civito") vaste disvastigis la tiutitola verko de Aristotelo, kiu priskribas ŝtaton kaj ties regmanierojn. Do, se origine la vorto priskribis aferojn koncernantajn al civito (kaj do urbon kaj ŝtaton), kune kun la verko de Aristotelo disvastiĝis la senco de scienco kaj eĉ arto, tio estas lerta metio, eĉ artifike, rilata al la regado de ŝtato.

Politiko estas branĉo de la moralo kiu okupiĝas pri agado, laŭ kiu libera aŭ mallibera socio, komponita de homoj de ambaŭ seksoj, solvas la problemojn kiujn okazigas ties kolektiva kunvivado. Temas pri ordigita farendaĵo orientita al komuna bonfarto. Ĝi estas scienco kiu prizorgas la studadon de la publika povo nome ŝtato. Kelkaj aŭtoroj prezentas la uzadon de la violento kiel ĉefa karaktero de la politiko, eĉ atingante la gradon de milito. Laŭ tiu difino la politiko estas la plenumado de la povo kiu serĉas transcendan celon. Tiu instigas la civitanan partoprenon ĉar ĝi havas la kapablon distribui kaj plenumigi la povon laŭ neceso por atingi komunan bonfarton.

Nuntempe, politiko koncernas la agojn rilataj al ŝtato, dum la scienco, kiu tion studas, estas nomata politika scienco. Pli ĝenerale politiko signifas, laŭ PIV2: maniero, kiel estas regataj aferoj de regno, entrepreno, asocio k.s. aŭ eventuale kiel estas plenumata iu difinita agado [1].

Politiko rilatas al atingado kaj ekzercado de pozicioj de administrado - fakorganizita kontrolo de homa komunumo, precipe ŝtato. Krome, politiko estas la studo aŭ praktiko de la potenco-distribuo kaj resursoj ene de antaŭfiksita komunumo (hierarkie fakorganizita loĝantaro) same kiel la interrilato(j) inter komunumoj. Gamo da metodoj estas utiligitaj en politiko, kiuj inkludas reklamado de oniaj propraj politikaj vidpunktoj inter homoj, intertraktado kun aliaj politikaj instancoj, farado de leĝoj, kaj ekzercado de perforto, inkluzive de milito kontraŭ kontraŭuloj. Politiko estas ekzercata sur larĝa gamo de sociaj niveloj, de klanoj kaj triboj de tradiciaj socioj, tra modernaj lokaj administracioj, firmaoj kaj institucioj ĝis suverenaj ŝtatoj, ĝis la internacia nivelo.

Politika sistemo estas kadro kiu difinas akcepteblajn politikajn metodojn ene de antaŭfiksita socio. Historio de politika penso povas esti spurita reen al frua antikvaĵo, kun pioniraj verkoj kiel ekzemple la Respubliko de Platono, la Politiko de Aristotelo kaj la verkoj de Konfuceo.

  1. politik1o 1 Arto de regado de socio: politiko estas la arto trompi la homojn; jam la politiko povus ilin devigi plenumi sian vorton Z. 2 Tuto de la ŝtataj aferoj: ekstera, interna, nacia, internacia politiko; ni ne volas nin enmiksi en la politikon de niaj najbaroj. 3 Maniero, kiel estas regataj aferoj de regno, entrepreno, asocio ks aŭ eventuale kiel estas plenumata iu difinita agado: la politiko de Stalino; tio ne estas realisma politiko.

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne