Back Ateïsme Afrikaans Atheismus ALS Ateísmo AN Gelēaflēasnes ANG नास्तिकता ANP إلحاد Arabic إلحاد ARY الحاد ARZ নাস্তিকতা Assamese Ateísmu AST

Ateismo

Ateismoaren ikurra, Aliantza Ateistaren Internazionalak 2007an plazaratua.

Ateismoa, zentzu zabalean, jainkoen existentziaren sinesmena ukatzea da[1][2][3]. Zentzu hertsiago batean, ateismoa jainkorik badagoen ustearen arbuioa da[4][5]. Are zentzu estuagoan, ateismoa jainkorik ez dagoela dioen posizioa da[6][7]. Ateismoa ez dator bat teismoarekin, zeina, bere formarik orokorrenean, gutxienez jainko bat existitzen denaren ustea baita[8].

Ateismo hitzaren erro etimologikoa K. a. V. mendea baino lehen sortu zen. Antzinako grezieratik abiatuta, antzinako grezierazko "jainkorik gabe" esan nahi du. Antzinaroan, erabilera ugari izan zituen, hitz gutxiesgarri bat bezala, gizarteak oro har gurtzen zituen jainkoei[9], jainkoek abandonatu zituztenei edo jainkoengan sinesteko inolako konpromisorik ez zutenei aplikatzen zitzaiena[10]. Terminoak, erlijioso ortodoxoek sortutako kategoria sozial bat adierazten du, non euren sinesmen erlijiosoekin bat ez datozenak sartzen diren. Gaur egungo ateismo terminoa XVI. mendean sortu zen lehen aldiz[11]. Pentsamendu askearen hedapenarekin, ikerketa eszeptikoarekin eta erlijioari egindako kritikaren ondorengo gehikuntzarekin, terminoaren aplikazioa murriztu egin zen bere irismenean. Ateo hitzarekin identifikatu ziren lehen gizabanakoak XVIII. mendean bizi izan ziren, Argien Mendean[12]. Frantziako Iraultza, "aurrekaririk gabeko ateismoagatik" ezaguna, giza arrazoiaren nagusitasunaren alde egin zuen historiako lehen mugimendu politiko handiaren lekuko izan zen[13].

Ateismoaren aldeko argudioak ikuspegi filosofikoetatik hasi eta ikuspegi sozial eta historikoetaraino doaz. Jainkoengan ez sinesteko arrazoiek ebidentzia enpiriko falta dagoela dioten argudioak biltzen dituzte[14], gaizkiaren arazoa, errebelazio funtsik gabeen argudioa, faltsutu ezin diren kontzeptuen arbuioa, eta sinesmen ezaren argudioa[15]. Fededun ez direnek diote ateismoa teismoa baino parsimonikoagoa dela eta guztiak jainkoetan sinesmenik gabe jaiotzen direla[16]; beraz, argudiatzen dute frogaren zama ez dagokiola ateoari, jainkoen existentzia gezurtatzeko, baizik eta teistari, teismorako justifikazio bat emateko. Ateo batzuek filosofia sekularrak hartu badituzte ere (adibidez, humanismo sekularra)[17][18], ez dago ateo guztiek bat egiten duten ideologia edo jokabide-koderik[19].

Ateismoaren ikusmoldeak aldatzen direnez, gaur egungo ateoen kopuruaren estimazio zehatzak zailak dira[18]. Win-Gallup Internationalen ikerketa globalen arabera, inkestatuen % 13 "ateo konbentzituak" ziren 2012an[20], % 11 "ateo konbentzituak" 2015ean[21], eta % 9 "ateo konbentzituak" 2017an[22]. Hala ere, beste ikertzaile batzuek kontuz ibiltzeko aholkua eman dute Win/Gallup inkestaren zifrekin; izan ere, hamarkadetan zehar idazketa bera erabili duten eta laginaren tamaina handiagoa duten beste inkesta batzuek zifra baxuagoak lortu dituzte[23]. British Broadcasting Corporationek (BBC) 2004an egindako inkesta zaharrago baten arabera, ateoak munduko biztanleriaren % 8 ziren[24]. Beste estimazio zaharrago batzuen arabera, ateoak munduko biztanleriaren % 2 dira, eta erlijiogabeak, berriz, % 12. Inkesta horien arabera, Europa eta Ekialdeko Asia dira ateismo tasa altuenak dituzten eskualdeak. 2015ean, Txinan zeuden pertsonen % 61ek jakinarazi zuten ateoak zirela. Europar Batasuneko (EB) Eurobarometroaren 2010eko inkesta baten zifrek adierazten dutenez, EBko biztanleriaren % 20k ez du sinesten "inolako espiritu, Jainko edo bizi-indarretan"[25].

  1. ↑ The new encyclopedia of unbelief. Prometheus Books 2007 ISBN 1591023912. PMC 67374983. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).: 36. orrialdea:
    « Ateismoa eta agnostizismoa terminoek bi definizio ezberdin dituzte. Lehenengoak a pribatiboa hartzen du, bai teos grekoaren (jainkotasunaren) aurrean, bai gnosiaren (jakintzaren) aurrean, ateismoa jainkoengan sinesmenik eza besterik ez dela eta agnostizismoa gai espezifikoren baten ezagutzarik eza besterik ez dela adierazteko. Bigarren definizioak ateismoa jainkoen existentziaren ukapen esplizitu gisa hartzen du, eta agnostizismoa, jainkoen existentzia ezagutezina denez, haiei buruzko judizioa eteten duen norbaiten posizio gisa... Lehena inklusiboena da, eta bi alternatiba baino ez ditu aitortzen: edo jainkoengan sinesten da, edo ez da sinesten. Ondorioz, ez dago hirugarren alternatibarik, beren buruari agnostiko deitzen diotenek batzuetan baieztatzen duten bezala. Federik ez duten neurrian, benetan ateoak dira. Gainera, sinesmenik eza denok jaiotzen garen posizio kognitiboa denez, sinesmen erlijiosoa defendatzen dutenei dagokie frogaren zama. Bigarren definizioa proposatu dutenen ustez, aldiz, lehen definizioa zabalegia da, ateo oldarkor eta esplizituekin batera haur desinformatuak sartzen dituelako. Beraz, ez da oso litekeena jendeak hartzea. »

  2. ↑ (Ingelesez) Blackburn, Simon. (2008-01-01). «Atheism» The Oxford Dictionary of Philosophy (Oxford University Press)  doi:10.1093/acref/9780199541430.001.0001/acref-9780199541430-e-278. ISBN 9780199541430. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  3. ↑ Angeles, Peter Adam, 1931-. (1981). Dictionary of philosophy. (1st ed. argitaraldia) Barnes & Noble Books ISBN 0064634612. PMC 6708760. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  4. ↑ (Ingelesez) «atheism | Definition, Philosophy, & Comparison to Agnosticism» Encyclopedia Britannica (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  5. ↑ Encyclopedia of philosophy. (2nd ed. argitaraldia) Thomson Gale/Macmillan Reference USA 2006 ISBN 0028657802. PMC 61151356. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  6. ↑ Routledge encyclopedia of philosophy. Routledge 1998 ISBN 0415073103. PMC 38096851. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  7. ↑ Draper, Paul. (2017). Zalta, Edward N. ed. «Atheism and Agnosticism» The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Metaphysics Research Lab, Stanford University) (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  8. ↑ (Ingelesez) Smart, J. J. C.. (2004-03-09). Atheism and Agnosticism. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  9. ↑ (Ingelesez) Drachmann, A. B.. (2005-03-01). Atheism in Pagan Antiquity. Kessinger Publishing ISBN 9780766190863. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  10. ↑ Whitmarsh, Tim.. Battling the gods : atheism in the ancient world. (First Vintage books edition. argitaraldia) ISBN 9780307948779. PMC 936347324. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  11. ↑ Atheism from the Reformation to the Enlightenment. Clarendon Press 1992 ISBN 0198227361. PMC 25246389. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  12. ↑ Armstrong, Karen.. (1999). A history of God : from Abraham to the present : the 4000-year quest for God. Vintage ISBN 0099273675. PMC 43201934. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  13. ↑ The legacy of the French Revolution. Rowman & Littlefield 1996 ISBN 0847678415. PMC 33664469. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  14. ↑ «Logical Arguments for Atheism» infidels.org (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  15. ↑ «ARGUMENTS FROM EVIL AND NONBELIEF» infidels.org (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  16. ↑ Parsons, Keith M., 1952-. (1989). God and the burden of proof : Plantinga, Swinburne, and the analytic defense of theism. Prometheus Books ISBN 0879755512. PMC 19975733. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  17. ↑ The Oxford companion to philosophy. Oxford University Press 1995 ISBN 0198661320. PMC 31239158. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  18. ↑ a b The Cambridge companion to atheism. Cambridge University Press 2007 ISBN 9780521842709. PMC 64453315. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  19. ↑ Baggini, Julian.. (2003). Atheism : a very short introduction. Oxford University Press ISBN 9780192804242. PMC 52972452. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  20. ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2013-10-21 (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  21. ↑ (Ingelesez) «New Survey Shows The World's Most And Least Religious Places» NPR.org (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  22. ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2017-11-14 (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  23. ↑ The Oxford handbook of atheism. (First edition. argitaraldia) ISBN 9780199644650. PMC 830367873. (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  24. ↑ (Ingelesez) UK among most secular nations. 2004-02-26 (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
  25. ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2011-04-30 (Noiz kontsultatua: 2019-09-22).
From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne