Back Spaanse Ryk Afrikaans الإمبراطورية الإسبانية Arabic الامبراطوريه الاسپانيه ARZ Imperiu Español AST İspaniya imperiyası Azerbaijani ایسپانیا ایمپیراتورلوغو AZB Imperyong Espanyol BCL Іспанская імперыя Byelorussian Испанска империя Bulgarian Impalaeriezh trevadennel Spagn Breton
 |
Artikulu honek erreferentziak behar ditu. Hemen erreferentzia egiaztagarriak gehituz lagun dezakezu. |
| Espainiar Inperioa Imperio español | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1492 – 1898 | |||||||||
| Monarkia (1492-1873; 1874-1898) Errepublika (1873-1874) | |||||||||
| |||||||||
| Geografia | |||||||||
| Hiriburuak | Toledo (1492–1561) Madril (1561–1601) Valladolid (1601–1606) Madril (1606 urtetik) | ||||||||
| Biztanleria | 60.000.000 (1790) | ||||||||
| Azalera | 14.000.000 (1790) km² | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Dirua | erreala, pezeta | ||||||||
| Kultura | |||||||||
| Hizkuntza(k) | Gaztelania; Portugesa, Katalana, Cebuera, Euskera, Aragoiera, Gaskoi-Aranera, Frantsesa, Nederlandera, Alemana, Galiziera, Astur-leones, Siziliera, Napoliera, Lombardiera, Aimara, Kitxua, Nahuatl, maya, tlaxcalteco, mixteco, zapoteco, Guaraniera, Tagalo, Txamorro, Arabiera, Txinera garrantzitsuenen artean hiztunen arabera. | ||||||||
| Erlijioa | Katoliko Erromatarra | ||||||||
| Historia | |||||||||
| Gaztela eta Aragoiko Erresumen batasuna | 1492 | ||||||||
| Kubaren independentzia | 1898 | ||||||||
| |||||||||
.svg)
.svg){kind=small}
Espainiar Inperioa, Espainiaren agintepeko lurraldeen edo Espainiako errege dinastien agintepeko lurraldeen multzoa izan zen. 20 milioi kilometro karratuko hedadura izatera iritsi zen XVIII. mendearen amaieran. XVI. eta XVII. mendeetan, egitura propio bat sortu zuen. Ez zen inperio kolonial deitu 1768 arte, eta XIX. mendean hartu zuen berezko egitura koloniala. Espainiar Inperioa lehen inperio globala izan zen: lehen aldiz inperio batek kontinente guztietan zituen lurrak.
Historialarien artean ez dago adostasunik Espainiak bere inperioan izan zituen lurraldeei buruz. Batzuetan zaila da zehaztea ea toki zehatz bat Espainiaren zati zen ala Espainiako erregearen jabetza propioen zati zen; edota lurralde hori ea benetako jabetza zen edo soilik juridikoa zen. Izan ere, hainbat mende hartzen dituen aldi horretan, lurraldeak hainbat modutara erantsi, heredatu edo konkistatu zituen Espainiar Inperioak, eta ez zeuden beti ondo bereizirik erregearen lurrak, batetik, eta nazioaren lurrak, bestetik.[1]
Hala, tradizioz, Herbehereak inperio honen barnean hartzen dira (Espainian eta Herbehereetan gehienek aldezten duten tesia); baina zenbait egilek —hala nola Henry Kamenek— diote lurralde horiek inperioaren barnean sekula ez zirela egon, baizik eta Habsburgotarren jabetza pertsonalen zati zirela.
- ↑ «Espainiar Inperioa» Google Arts & Culture (Noiz kontsultatua: 2020-10-27).