Back Georg Wilhelm Friedrich Hegel Afrikaans Georg Wilhelm Friedrich Hegel ALS ፍሬዴሪክ ሄግል Amharic Georg Wilhelm Friedrich Hegel AN جورج فيلهلم فريدريش هيغل Arabic ڭيورڭ ڤيلهيلم فريدريش هيڭل ARY جورج فيلهلم فريدريش هيجل ARZ Georg Wilhelm Friedrich Hegel AST Georq Vilhelm Fridrix Hegel Azerbaijani گئورق ویلهلم فریدریش هگل AZB
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (Stuttgart, 1770eko abuztuaren 27 – 1831ko azaroaren 14) filosofo alemaniarra izan zen. Alemaniar idealismoaren figura garrantzitsuenetako bat[1] eta filosofia modernoaren sortzaileetako bat da, eta bere eragina epistemologiara, logikara, metafisikara, estetikara, historiaren filosofiara, erlijioaren filosofiara eta filosofiaren historiara hedatzen da.
Hegelen lorpen nagusia idealismoaren artikulazio bereizgarri baten garapena izan zen, batzuetan idealismo absolutu deitua, non, adibidez, adimenaren eta naturaren eta subjektuaren eta objektuaren dualismoak gainditzen diren. Immanuel Kantekin kontrakarrik, subjektuak adimenaren a priori kontzeptu arrazional hutsak intuizioen datu sentsorialetan ezartzen dituela zioena, Hegelek uste zuen kontzeptu hutsak errealitatean bertan oinarritzen direla. Kontzeptu hutsak ez zaizkie subjektiboki aplikatzen inpresio sentsorialei, baizik eta gauzak beren kontzeptuaren arabera existitzen dira. Kontzeptuaren eta errealitatearen batasuna ideia da. Ideia bera dinamikoa, aktiboa, autodeterminatzailea, autoeragilea eta propositiboa da. Ideia bizitza gisa existitzen da. Bizitzan, gorputz-atalak bateratu egiten dira organismo bizia eguneratzeko azken kausarako. Natura ez-organikoa ere kontzeptuan oinarritzen da, baina "ezkutuan" baino ez dago, eta ez da erabat autodeterminatzailea. Geist, edo Espiritu, bizitzaren eta ideiaren forma altuena da[2]. Geist nahitako agentzia kolektiboa da, eta gizakiaren generoa. Geist, era berean, substantzia eta subjektua da, eta horrek esan nahi du geist ez dela soilik substantzia organiko bizi bat, baizik eta arau-eremu eta gizarte-espazio konplexuetan inplikatutako subjektu bat ere. Hegel bere logika dialektikoagatik ere ezaguna da, batez ere bere Logikaren Zientzian aurkitzen dena. Liburu honetan, Hegelek pentsaera hutsaren oinarririk gabeko logika bat sortzen du, izate hutsetik abiatzen dena. Logikan, posizioak eta ideiak aztertu egiten dira eta kontraesankor bezala agertzen dira. Aurkakotasuna posizioaren barruan eta bere baitan sublimatzen da [aufgehoben], non aurreko posizioaren kontraesana ukatzen duen posizio berri bat planteatzen den. Sublazioaren adibidea izaki determinatugabe hutsaren izaera kontraesankorra da. Izate hutsa aldi berean ezerezetik berdin eta desberdin agertzen da. Izatearen kontraesan hori bilakaeran duen altxamenduarekin konpontzen da, non ezereza izatera pasatzen den eta izatea ezerezera pasatzen den. Bilakaerak, ordea, bere kontraesan propioak ere erakusten ditu, eta izate determinatuan sublimatzen da. Logika kontraesan eta sublazioen bidez doa aurrera, sublimatu daitezkeen kontraesan gehiagorik ez dagoen arte. Hori da absolutua, Hegelentzat ideia dela.
- ↑ Redding, Paul. (1997-02-13). Georg Wilhelm Friedrich Hegel. (Noiz kontsultatua: 2022-08-07).
- ↑ Houlgate, Stephen. (2005). An introduction to Hegel : freedom, truth, and history. (2nd ed. argitaraldia) Blackwell ISBN 0-631-23062-9. PMC 55948166. (Noiz kontsultatua: 2022-08-07).