Golde

Goldea da nekazaritzan lurra iraultzeko eta soroak lantzeko erabiltzen den tresna bat.

Germaniar eta eslaviar hizkuntzetan goldeak hartzen dituen izenak aztertuta, ondorioztatu daiteke goldea aski ezaguna zela Erdialdeko Europan V. mendeaz geroztik.^[1]

Europan guztiz hedatu zen Erdi Aroko nekazaritza iraultzan, X-XIII. mendeetan zehar, simaurraren erabilerarekin batera nekazaritzaren ekoizkortasuna izugarri handitu baitzuen.^[2] Goldea ez da nahasi behar erromatar goldearekin,^[3] goldeak lurra alde batera baztertzen duen lama bat duelako, hau da, lan asimetrikoa egiten du; beraz, lurra irauli egiten du, ez soilik harrotu.

Goldaketak lurra harrotu egiten du eta haziak ereiteko prestatzen du. Gainera, soroetan aurretik landutako laboreetako hondakinak, sastrakak edo simaurra lurperatzeko aukera ematen du, eta materia organikoaren mineralizazioa bizkortzen du, lurzoruaren tenperatura igoarazten baitu.

Golde modernoek, gero eta indartsuagoak diren traktoreek mugituak, paraleloan lan egiten duten gorputz asko izan ditzakete.

1. ↑ (Frantsesez) Duby, Georges. (2014). L'économie rurale et la vie des campagnes dans l'Occident médiéval : France, Angleterre, Empire, IXe-XVe siècles : essai de synthèse et perspectives de recherches. Paris: Flammarion ISBN 978-2081329843. OCLC .881062953.
2. ↑ (Frantsesez) Mazoyer, Marcel; Roudart, Laurence. (2002). Histoire des agricultures du monde : du néolithique à la crise contemporaine. Paris: Éditions du Seuil ISBN 978-2020530613. OCLC .300189713.
3. ↑ «Erromatar goldea» Anakel editorial (web.archive.org) 2024-06-12 (Noiz kontsultatua: 2024-06-12).