Jakarta

Jakarta Jakarta Jakarta
capital of Indonesia (en)
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Indonesia
Alkatea	Heru Budi Hartono (en)
Izen ofiziala	Jakarta Jakarta Batavia
Jatorrizko izena	Jakarta Jakarta
Posta kodea	10110–14540 eta 19110–19130
Herriburua	baliorik ez
Geografia
Koordenatuak	6°10′30″S 106°49′39″E / 6.175°S 106.8275°E / -6.175; 106.8275
Azalera	662 km²
Altuera	8 m eta 16 m
Mugakideak	Banten eta Mendebaldeko Java
Demografia
Biztanleria	10.562.088 (2020) 793.088 (2014)
Dentsitatea	15.954,82 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1527ko ekainaren 22a
Telefono aurrizkia	021
Ordu eremua	UTC+07:00 eta Indonesia Western Standard Time (en)
Hiri senidetuak	Berlin, Islamabad, Tokio, Pekin, Manila, Kuala Lumpur, Seul, Abu Dhabi, Jidda, Piongiang, Hanoi, Bangkok, Yazd, Londres, Istanbul, Mosku, Rotterdam, Los Angeles, Mexiko Hiria, New York, Casablanca, Hegoaldeko Gales Berria, Amsterdam, Astana eta Kiev
Matrikula	B
Hizkuntza ofiziala	Indonesiera
jakarta.go.id

Jakarta^[1][2] (dʒaˈkarta^ⓘ), ofizialki Jakarta hiriburuko eskualde berezia (indonesieraz: Daerah Khusus Ibukota Jakarta edo DKI Jakarta), eta historikoki Batavia, Indonesiako hiriburua eta metropolirik handiena da. Java uhartearen ipar-mendebaldeko kostaldean dago, munduko uharterik populatuena, Hegoekialdeko Asiako metropolirik handiena da. ASEANeko hiriburu diplomatikoa ere bada. Bi probintzia ditu mugakide: Mendebaldeko Java hegoaldean eta ekialdean eta, 2000tik aurrera, Banten mendebaldean. Iparraldean Javako itsasoa dauka, eta mendebaldean Lampungekin egiten du muga itsasoz.

Jakarta Indonesiako zentro ekonomiko, kultural eta politikoa da. Probintzia mailako egoera du, eta 10.562.088 biztanle azken zentsoaren arabera.^[3] Jakartaren azalera 661,23 kilometro karratu baino ez da, eta beraz Indonesiako probintziarik txikiena da, baina Jakartako eskualde metropolitanoak 9.957,08 kilometro karratu ditu, Bogor, Depok, Tangerang, Hego Tangerang, eta Bekasi hiriak batuz eta, guztira, 35 milioi biztanle inguru 2022an. Horrela, Indonesiako hiri-eremurik handiena daeta munduko bigarren metropolorik handiena, Tokioren ostean. Jakartako Giza Garapenaren Indizea altua da Indonesiako beste probintziekin alderatuz. Bere bizitza ekonomiko handiagatik, lanpostu aukerengatik eta bizitza-maila altua lortzeko aukeren ondorioz, Indonesiako uhartediko migratzaile ugari jaso ditu, kultura aniztasun handiarekin.

Jakarta munduan etengabe populatua egon den hiririk zaharrenetako bat da. Sunda Kelapa izenarekin sortu zen IV. mendean, eta portu garrantzitsu bilakatu zen Sundako Erresumaren baitan. De facto Ekialdeko Herbeheretar Indietako hiriburua izan zen, Batavia izena zuenean. 1960ra arte Mendebaldeko Javako hiria zen ofizialki, baina urte horretan probintzia mailara aldatu zuten, hiriburuko lurralde bereziki estatuarekin. Probintzia gisa, bere gobernuak bost hiri administratibo eta erregentzia administratibo bat du, Seribu uharteak edo Mila uharteak izenekoa. Jakarta alfa hiri globala da. Indonesiako Bankua, Indonesiako Burtsa eta munduko zein Indonesiako enpresa askoren egoitza bertan dago. 2021ean barne produktu gordina $602.946 milioi estatubatuar dolar zela kalkulatzen zen.

Jakartak erronka handiak ditu hiri gisa, bere hazkuntza urbano handiaren ondorioz, ingurune ekologikoaren suntsipenaren ondorioz, trafiko txarragatik eta subsidentziaren ondoriozko uholdeak. Jakarta urtero 17 zentimetro hondoratzen ari da, eta horregatik uholdeak ohikoak dira; gainera, munduan azkarren hondoratzen den hirietako bat da. 2019an Joko Widodo lehendakariak iragarri zuen hiriburua mugituko zutela lekuz, eta Ekialdeko Kalimantanen, Borneon, Nusantara hiria sortuko zutela hiriburu izateko.

1. ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
2. ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-10).
3. ↑ Badan Pusat Statistik, Jakarta, 2023.