Kwame Nkrumah

Kwame Nkrumah
Irudi gehiago
Gineako presidente 1966 - 1972ko apirilaren 27a Afrikar Batasuneko presidente 1965eko urriaren 21a - 1966ko otsailaren 24a ← Gamal Abdel Nasser - Joseph Arthur Ankrah → Ghanako presidente 1960ko uztailaren 1a - 1966ko otsailaren 24a ← baliorik ez - Joseph Arthur Ankrah → Minister for Defence (en) 1959 - 1960 Prime Minister of Ghana (en) 1957ko martxoaren 6a - 1960ko uztailaren 1a ← baliorik ez Member of the 1st Parliament of the 1st Republic of Ghana (en) 1956 - 1960ko abuztuaren 30a Hautetsia: 1956 Gold Coast legislative election (en) Member of the 2nd Parliament of the Gold Coast (en) 1954ko ekainaren 15a - 1956ko uztailaren 17a Hautetsia: 1954 Gold Coast legislative election (en) Member of the 1st Parliament of the Gold Coast (en) 1951ko otsailaren 20a - 1954 Hautetsia: 1951 Gold Coast legislative election (en) Minister for Foreign Affairs (en) Erresuma Batuko Kontseilu Pribatuko kidea Minister for the Interior of Ghana (en) Member of the Parliament of Ghana (en)
Bizitza
Jaiotza	Nkroful (en) , 1909ko irailaren 21a
Herrialdea	Urre Kosta Britainiarra  Ghana
Lehen hizkuntza	fantera
Heriotza	Bukarest, 1972ko apirilaren 27a (62 urte)
Hobiratze lekua	Kwame Nkrumah Mausoleum (en) Akkra Nkroful (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: larruazaleko minbizia prostatako minbizia
Familia
Seme-alabak	ikusi Gamal Nkrumah Samia Nkrumah (en) Sekou Nkrumah (en)
Hezkuntza
Heziketa	Lincoln University (en) Achimota School (en) University of Pennsylvania Graduate School of Education (en) London School of Economics Lincoln University (en) Artean graduatu : Teologia
Hizkuntzak	Akan (en) Nzema (en) fantera ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, idazlea, diplomazialaria eta unibertsitateko irakaslea
Parte-hartzailea Conference on Africa (en)
Lantokia(k)	Elmina (en)  eta Axim (en)
Lan nabarmenak	ikusi Africa Must Unite (en)
Jasotako sariak	ikusi Bakearen Lenin Saria Knight Grand Cross with Collar of the Order of Merit of the Italian Republic  (1963ko irailaren 25a) Order of the Companions of O. R. Tambo  (2004ko ekainaren 16a) Collar of the Order of the White Lion  (1961eko abuztuaren 2a) Grand Cross of the Order of Polonia Restituta  (1965)
Kidetza	Phi Beta Sigma (en)
Gradua	landa-mariskal
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	kristautasuna
Alderdi politikoa	Convention People's Party (en) United Gold Coast Convention (en)

Kwame Nkrumah (jatorrizko izena 1945 arte: Francis Nwia Kofi Ngonloma;^[1] Nkroful, 1909ko irailaren 21a - Bucarest, 1972ko apirilaren 27a)^[2] Ghanaren independentziaren politikari aitzindarietako bat izan zen. Europan eta Amerikan jaso zuen hezkuntza, eta bertan zenbait mugimendu panafrikanista sortu zituen, ikaskideen beharrei lagunduz eta Afrikako herrialdeek estatu bat izateko eskubidea aldarrikatuz. Ghanako errepublikako lehen presidentea izan zen (1960), erregimen zentralista, alderdi bakarreko, aurrerakoi eta panafrikanista bat ezarrita. 1962an, herrien arteko Bakearen Lenin Saria jaso zuen. 1966an, Pekinen bidai ofizial batean zelarik, boteretik kendu zuten CIAk babestutako estatu kolpe baten bitartez.^[3][4][5] Horren ondorioz, Gineara joan zen erbesteratuta.^[6]

Herriaren Konbentzioaren Alderdia (ingelesez: Convention People's Party, CPP; akaneraz: Apam Nkorɔfo Kuw) sortu zuen autodeterminazioa lortzeko; grebak, kaleko matxinadak eta herritar zibilen protesta masiboak sustatzen zituen, eta horregatik, zenbait aldiz espetxeratu zuten.^[7]

Afrikarentzat sozialismo moderatu bat nahi zuen, ukatuko ez zuena inperialismoak mendeetan zehar ezarritako kapitalismoa. Mao Zedongen Txinaren aliatu izan zen. Ghanako Errepublika berriaren buru gisa, herrialdea industrializatzen lagundu zuen, kakaoaren merkataritzaren onurak baliatuz.

Argitaratu zituen liburuetan, klase borroka eta afrikarrek atzerriko herrialdeen kolonia izateari uko egin beharra aztertu zituen.

1. ↑ «Rulers - Nkrumah, Kwame» Lists of heads of state and heads of government (Rulers.org).
2. ↑ (Ingelesez) Jessup, John E.. (1998). An encyclopedic dictionary of conflict and conflict resolution, 1945-1996. Westport, Conn. : Greenwood Press ISBN 978-0313046766. (Noiz kontsultatua: 2024-03-27).
3. ↑ (Ingelesez) Botwe-Asamoah, Kwame. (2005). Kwame Nkrumah's Politico-cultural Thought and Policies: An African-centered Paradigm for the Second Phase of the African Revolution. Psychology Press, 16. or. ISBN 978-0415948333. (Noiz kontsultatua: 2024-03-27).
4. ↑ (Ingelesez) Oglesby, Carl; Shaull, Richard. (1967). Containment and Change. Macmillan, 105. or. (Noiz kontsultatua: 2024-03-27).
5. ↑ (Ingelesez) «"Pandora's Box" Black Power (TV Episode 1992)» IMDb (John Stockwellen elkarrizketa) (Noiz kontsultatua: 2024-03-27).
6. ↑ (Katalanez) Gran enciclopèdia catalana. «Kwane Nkrumah» www.enciclopedia.cat (Noiz kontsultatua: 2024-03-27).
7. ↑ (Ingelesez) Jessup, John E.. (1998). An encyclopedic dictionary of conflict and conflict resolution, 1945-1996. Westport, Conn. : Greenwood Press ISBN 978-0313046766. (Noiz kontsultatua: 2024-03-27).