Saskibaloi

Saskibaloia jokaleku angeluzuzen batean bosna jokalariko bi taldek jokatutako kirola da, hamar minutuko lau zatitan zehar – hamabi minutu laurden bakoitza NBAn –. Taldearen helburua saskitik baloi bat sartuz puntuak sartzea da. Saskia joko-pistaren gainazaletik 3,05 metrora dagoen eta 46 zentimetroko diametroa duen uztai batetik zintzilik dagoen sare bat da. Saskiratze edo saski bakoitzeko puntuazioa bi edo hiru puntukoa da, jaurtiketaren posizioaren arabera, edo bakarrekoa, aurkako jokalari baten faltagatik jaurtiketa librea bada. Talde irabazlea partida amaieran puntu gehien dituena da.

Eskuek pilotarekin duten kontaktua jarraitua eta segidakoa izan behar da. Jokalariak ezin dira batetik bestera mugitu pilotari eutsiz, baizik eta hau lurrera botaz. Baloiaren jabe den taldea jaurtiketen, saskirako sarreren edo mateen bidez saiatzen da puntuak saskiratzen, eta defentsa-taldeak, berriz, pilota lapurtuz edo tapoiak eginez saskiratzeak eragozten. Saskiratze batek porrot egiten duenean, bi taldeetako jokalariak errebotea harrapatzen saiatzen dira^[1].

James Naismithek, heziketa fisikoko irakasle kanadarrak, 1891n asmatu zuen saskibaloia Springfieldeko YMCAn (Massachusetts, Estatu Batuak). Kirolak berehala lortu zuen ospea, eta XX. mendearen hasieran hedatu zen AEBetako unibertsitate eta ikastetxeetan.

Nazioarteko Saskibaloi Federazioa (FIBA) 1932an sortu zen eta kirolak 1936an egin zuen debuta udako Olinpiar Jokoetan. 1946an Estatu Batuetako liga profesional nagusia sortu zen, National Basketball Association (NBA), non saskibaloiaren ospea handitzen lagundu zuten jokalari handiak sortu ziren: Wilt Chamberlain eta Bill Russell 1960ko hamarkadan eta, ondoren, Kareem Abdul-Jabbar, Moses Malone, Larry Bird, Magic Johnson, Kobe Bryant, Stephen Curry, Michael Jordan eta LeBron James, azken bi hauek, askoren ustez, historiako bi jokalaririk onenak^[2].

Saskibaloia munduan gehien praktikatzen den kiroletako bat da, 2013an 450 milioi jokalari baino gehiagorekin. Liga eta txapelketa ugari jokatzen dira mundu osoan, batez ere Europan eta oraintsuago Asian, non kirola nabarmendu den XXI. mendean. Emakumezkoek praktikatzaileen zati handi bat ordezkatzen dute, nahiz eta emakumezkoen saskibaloiaren esposizio mediatikoa txikiagoa izan. Aldaera batzuk garatu dira, hala nola gurpil-aulkiko saskibaloia kirolari ezinduentzat, streetball-a eta 3x3 saskibaloia.

1. ↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2015-03-15 (Noiz kontsultatua: 2023-05-23).
2. ↑ «NBA.com: Michael Jordan Bio» web.archive.org 2006-09-02 (Noiz kontsultatua: 2023-05-23).