Bevolkingsregister

Het bevolkingsregister is een systeem van bevolkingsboekhouding waardoor inzicht ontstaat in de omvang en samenstelling van de bevolking van een land.

In landen met een bevolkingsregister houdt de overheid gegevens bij over iedere bewoner. De bevolking in deze landen is meestal verplicht om veranderingen van status aan te melden, zoals veranderingen in echtelijke status, woonadres, overlijden, geboorten enzovoort. In veel landen krijgt iedere inwoner die opgenomen is in het bevolkingsregister een uniek nummer dat het beheren van de gegevens efficiënter maakt. Voorbeelden hiervan zijn het burgerservicenummer in Nederland en het rijksregisternummer in België.

Men vindt centrale bevolkingsregisters vooral in landen met in hoge mate geregelde maatschappijen, voornamelijk in Europa. Landen met een vrijwel feilloos bevolkingsregister zijn de Scandinavische landen, Nederland, België, Duitsland, Italië en Zwitserland, maar ook Israël, Japan en Zuid-Korea.

Een doel van een centraal bevolkingsregister is dat de overheid zaken de burgers betreffende op een voor haar efficiënte wijze kan regelen.

Een centraal bevolkingsregister heeft ook negatieve kanten. Het geeft de overheid gegevens over het leven van iedere inwoner, wat volgens velen in strijd is met het recht op privacy van de individuele inwoners. Als het bevolkingsregister gegevens bevat over religie, ras of etniciteit, dan bestaat ook de mogelijkheid dat een huidige of toekomstige overheid deze gegevens misbruikt om bepaalde bevolkingsgroepen te discrimineren.

Om deze redenen is er in landen die geen nationaal bevolkingsregister hebben, zoals in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten vaak groot verzet tegen de mogelijke invoering van een dergelijk systeem.