Dalai lama

Dalai lama
De huidige dalai lama (Tenzin Gyatso)
Tibetaans	ཏཱ་ལའི་བླ་མ་
Tibetaans pinyin	Dalai Lama
Wylie	taa la’i bla ma
Traditioneel Chinees	達賴喇嘛
Vereenvoudigd Chinees	达赖喇嘛
Hanyu pinyin	Dálài Lǎma
Mongools	Далай лам
Portaal    Tibet

De dalai lama is de belangrijkste tulku, gereïncarneerde lama, van de gelug, een van de tradities binnen het Tibetaans boeddhisme.

De eerste persoon die tijdens zijn leven die benaming dalai lama kreeg was Sönam Gyatso (1543-1588). In de chronologische lijst van de successie geldt hij als de derde dalai lama. Zijn twee voorgangers als belangrijkste tulku van de gelug, Gendün Drub en Gendün Gyatso, ontvingen die benaming postuum.

Vanaf de vijfde dalai lama Ngawang Lobsang Gyatso (1617–1682) kunnen de dalai lama's beschouwd worden als de belangrijkste lama's van het Tibetaans boeddhisme. De vijfde dalai lama was samen met zijn dertiende ambtsgenoot Thubten Gyatso (1876–1933) de enige die bestuurlijke en politieke macht over Tibet heeft uitgeoefend. De zesde tot en met twaalfde dalai lama hebben niet of nauwelijks politieke of bestuurlijke invloed kunnen uitoefenen. Het grootste deel van de 18e en 19e eeuw werd het land bestuurd door Tibetaanse regenten, vanaf 1724 onder een vorm van supervisie en controle door één en later twee Chinese ambans.

De opvatting dat de dalai lama de spiritueel leider van het gehele Tibetaans boeddhisme is, dateert van de 20e eeuw en is niet onomstreden. De opvatting heeft voornamelijk in de periode van de ballingschap gestalte gekregen.