Dirigent

Een dirigent of dirigente (afgeleid van het Latijnse dirigere = 'afbakenen, rechtmaken, leiden, regelen, inrichten') is de leider van een orkest, koor of ander muziekgezelschap. Het leiden van het orkest zelf wordt directie of dirigeren genoemd, waarbij het woord 'dirigeren' vooral verwijst naar de aanwijzingen die de dirigent geeft tijdens het musiceren zelf. Ook de opleiding van muziekstudenten tot dirigent aan conservatoria heet 'directie'.

Een dirigent leidt de repetities en de uitvoeringen voor publiek of opname en beslist hoe een compositie gespeeld en/of gezongen wordt, de zogenaamde interpretatie. De opvallendste activiteit van een dirigent is het aangeven van de maat en maatdelen ("de maat slaan"), maar de werkelijke kunst van het dirigeren bestaat uit het overbrengen van emoties, musici overtuigen van de gewenste interpretatie, en hen motiveren. Tot de vereisten voor een goede dirigent behoren een gedegen muzikaal inzicht, overredingskracht, verbeelding, en, naast een goede dirigeerslag, een uitstekende lichamelijke conditie.

De dirigent maakt veelal gebruik van een partituur, een muziekboek waarin de partijen van alle instrumenten en stemmen staan met hun muzieknotatie. Veel dirigenten spelen ook zelf een instrument en zo kan het gebeuren dat vele musici later dirigent worden. Ook componisten hebben vaak het dirigeerstokje gehanteerd.