Gaston Bachelard

Gaston Bachelard
Persoonsgegevens
Geboren	Bar-sur-Aube, 24 juni 1884
Overleden	Parijs, 16 oktober 1962
Land	Frankrijk
Functie	Filosoof
Oriënterende gegevens
Discipline	Epistemologie, cultuurfilosofie, wetenschapsfilosofie
Domein	Westerse filosofie
Tijdperk	Hedendaagse filosofie
Stroming	Franse epistemologie
Belangrijkste ideeën	obstacle épistémologique, rupture épistémologique, phénoménotechnique
Beïnvloed door	Auguste Comte, Comte de Lautréamont, Sigmund Freud, Carl Gustav Jung, Émile Meyerson, Léon Brunschvicg
Beïnvloedde	Georges Canguilhem, Alexandre Koyré, Jean Cavaillès, Suzanne Bachelard, François Dagognet, Gilles-Gaston Granger, Louis Althusser, Michel Foucault, Dominique Lecourt, Roland Barthes, Michel Serres
Belangrijkste werken
1934	Le nouvel esprit scientifique
1938	La formation de l'esprit scientifique
1957	La poétique de l'espace
Handtekening
Portaal    Filosofie

Gaston Bachelard (Bar-sur-Aube, 24 juni 1884 – Parijs, 16 oktober 1962) was een Frans filosoof en schrijver. Hij hield zich vooral bezig met wetenschapsfilosofie en poëtica. Bachelard ging zich pas op latere leeftijd intensief bezighouden met de filosofie. Zijn eerste werken focussen zich vooral op wetenschapsfilosofische vraagstukken en de filosofische consequenties van de wetenschappelijke vernieuwingen aan het begin van de 20e eeuw, zoals de relativiteitstheorie. De bekendste werken die hieruit voortkwamen zijn Le nouvel esprit scientifique (1934) en La formation de l'esprit scientifique (1938). Een centrale stelling van Bachelard is dat wetenschappelijke vooruitgang wordt bereikt door los te komen van de menselijke verbeelding. Alledaagse mijmeringen en metaforen spelen de rol van een epistemologisch obstakel (obstacle épistémologique). In die zin typeerde hij zijn eigen werk dan ook als een psychoanalyse van de objectieve kennis.

Vanaf de jaren 40 begon Bachelard zich ook te interesseren in de analyse van de menselijke verbeeldingskracht als opzichzelfstaand fenomeen, eerder dan louter als obstakel voor wetenschappelijke vooruitgang. Het bekendste werk waarin dit naar voren komt is La poétique de l'espace (1957), dat focust op verbeelding rond ruimte en huiselijkheid. Verder focuste Bachelard vooral op de vier oerelementen (vuur, lucht, water, aarde) waarrond hij verschillende studies schreef. De dichterlijke verbeeldingskracht kan steeds, volgens Bachelard, verbonden worden met een (of meerdere) van deze oerelementen, die voor hem als archetypes golden. Ook in deze periode verschenen er nog wetenschapsfilosofische studies.