Back Hipofise Afrikaans غدة نخامية Arabic Hipofiz Azerbaijani هیپوفیز AZB Гіпофіз Byelorussian Мазгавы прывесак BE-X-OLD Хипофиза Bulgarian পিটুইটারি গ্রন্থি Bengali/Bangla ཀླད་པའི་འཕྱང་གཟུགས་ Tibetan Hipofiza BS
Hypofyse plant. zie: Kiemdrager
| Hersenaanhangsel | ||||
|---|---|---|---|---|
| Hypophysis | ||||
| ||||
Gelokaliseerd aan de basis van de schedel, wordt de hypofyse beschermd door een botstructuur, sella Turcica genaamd
| ||||
| ||||
Mediale sagittale coupe door de hypofyse van een volwassen aap
| ||||
| Synoniemen | ||||
| Latijn | Glandula pituitaria | |||
| Gegevens | ||||
| Systeem | Endocrien systeem | |||
| Embryologie | neuraal en oraal ectoderm, inclusief zakje van Rathke | |||
| Naslagwerken | ||||
| Gray's Anatomy | 275,1275 | |||
| MeSH | A06.407.747 | |||
| Dorlands/Elsevier | h_22/12439692 | |||
| TA | A11.1.00.001 | |||
| ||||
Het hersenaanhangsel of de hypofyse[1] is een klier midden in het hoofd, onder de hersenen, die vele hormonen afscheidt. De hypofyse vervult een belangrijke rol bij de regulering van een groot aantal hormonen. De klier is ongeveer zo groot als een kikkererwt (diameter circa één centimeter) en is gelegen in een holte in de schedelbasis (het Turkse zadel of sella Turcica in het Latijn), achter de neusrug. In het menselijk lichaam weegt hij ongeveer 0,5 gram. De hypofyse scheidt 9 hormonen af die de homeostase reguleren. De achterkwab van de hypofyse behoort tot het diëncephalon. Bij de aanleg in de embryonale fase wordt de voorkwab van de hypofyse gevormd uit een stukje epitheel van het monddak; het zakje van Rathke.
De hypofyse is opgebouwd uit drie delen:
- de voorkwab (pars anterior of adenohypofyse)
- de middenkwab (pars intermedia)
- achterkwab (pars posterior of neurohypofyse)
De middenkwab is bij mensen bijna niet aanwezig. Bij sommige diersoorten is deze echter relatief groter. De middenkwab maakt α-MSH (melanocyt-stimulerend hormoon) uit de neurotransmitter corticotropine. In dit artikel wordt vooral aandacht besteed aan de voor- en achterkwab.
De achterkwab van de hypofyse staat met lange axonen direct in verbinding met de hypothalamus. De voorkwab van de hypofyse is via een poortaderstelsel verbonden met de hypothalamus. Deze reageert op hormonen in het bloed en stuurt hormonen naar de hypofyse wanneer er meer of minder van een hormoon nodig is. Via de hypofysesteel komt onder andere dopamine in de hypofyse terecht dat de afgifte van prolactine remt.
- ↑ Everdingen, J.J.E. van, Eerenbeemt, A.M.M. van den (2012). Pinkhof Geneeskundig woordenboek (12de druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.