Kruistocht

Zie Kruistocht (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Kruistocht.

De kruistochten of kruisvaarten waren zware militaire expedities in de middeleeuwen, georganiseerd en gefinancierd door de Latijnse katholieke kerk in samenwerking met wereldlijke Europese vorsten, met als opdracht zogenaamde heilige oorlogen te voeren die volgens de leer van deze kerk de uitvoering waren van de wil van God.^[1][2][3] De term kruistocht of kruisvaarder werd aanvankelijk niet gebruikt, wel werd gesproken over ridders van het kruis of ridders van Christus.^[4] Paus Urbanus II, die opriep tot de eerste veldtocht, sprak over een oorlog tegen de barbaren.^[5] Veel kruisvaarders zagen zichzelf vooral als pelgrims.

Het is een vroeg voorbeeld van de Europese militaire expansiebeweging die op gang kwam nadat er in de tiende eeuw een einde was gekomen aan de invasies van Europa door Vikingen, Moren en Aziatische steppevolkeren (de Hunnen).^[6]:242 De Europese vorsten en krijgsheren die zich eerder tegen elkaar en de bevolking richtten, werden nu bij elkaar gebracht door de overtuiging dat de door het christendom als rechtmatig eigendom beschouwde heilige plaatsen in het Heilige Land bevrijd moesten worden van islamitische heersers, die het gebied op grond van hun overtuiging eveneens als heilig beschouwen en het sinds 638 veroverd hadden.^[7]

Ook vonden er kruistochten plaats naar het Iberisch Schiereiland in het kader van de reconquista. Andere kruistochten zijn de relatief onbekende Noordelijke Kruistochten, waarvan die door de Duitse Orde of Teutonische Ridders de belangrijkste waren. Hun actiegebied was vooral gelegen rond de Oostzee. Een groot deel van de aldaar gevestigde wereldlijke macht verloren zij in 1410 weer in de Slag bij Tannenberg.

Ook in andere religieus gemotiveerde conflicten gedurende de late middeleeuwen zette de Katholieke kerk het middel van de kruistocht in, bijvoorbeeld tegen personen die de leer van de kerk niet aanhingen, door de kerk ketters of heidenen genoemd, of groepen die de religie op een eigen manier invulling gaven als de Katharen in Frankrijk. Latere militaire operaties over land en ter zee tegen de moslims, zoals de Slag bij Lepanto in 1571, kunnen worden gezien als een voortzetting van de kruistochten.

Met de Vierde Kruistocht richtten initiatoren en leiders van de expeditie zich tegen andere christenen in de steden Zadar en Constantinopel. Hier was geen heilig doel mee verbonden.

1. ↑ Tyerman, C. (2019): The World of the Crusades. An Illustrated Guide, Yale University Press , p. 1
2. ↑ Constable, G. (2009): Crusaders and Crusading in the Twelfth Century, Routledge
3. ↑ Hazard, H.W. Zacour, N.P. (ed.) (1989): A History of the Crusades, Volume 6. The Impact of the Crusades on Europe, The University of Wisconsin Press, p. 116-149
4. ↑ (en) Weber, Benjamin, The journey of the word crusade – from holy to oppressive ... and back again. The Conversation. The Conversation, Melbourne, Australië (5 maart 2020). Geraadpleegd op 22 mei 2021.
5. ↑ Paus Urban II, Internet History Sourcebooks: Medieval Sourcebook. sourcebooks.fordham.edu. Fordham University, USA. Gearchiveerd op 21 mei 2022. Geraadpleegd op 22 mei 2022. "Let those who have been accustomed unjustly to wage private warfare against the faithful now go against the infidels and end with victory this war which should have been begun long ago. Let those who for a long time, have been robbers, now become knights. Let those who have been fighting against their brothers and relatives now fight in a proper way against the barbarians. (engelse vertaling uit het latijn)"
6. ↑ Blockmans; Hoppenbrouwers (2002)
7. ↑ What Were the Financial Benefits of the Crusades - DailyHistory.org. www.dailyhistory.org. Gearchiveerd op 5 september 2023. Geraadpleegd op 5 september 2022.