Dit artikel gaat over de maatschappelijke status en geschiedenis van het Nederlands in Zuid-Afrika. Zie Erkenning van Nederlands in Zuid-Afrika voor de (wettelijke) erkenning van het Nederlands door verschillende historische landen in het huidige Zuid-Afrika. Het Nederlands in andere gebieden, anders dan Zuid-Afrika, wordt in dit artikel niet omschreven. Zie Nederlands taalgebied voor de andere gebieden binnen het Nederlands taalgebied. Dit artikel gaat uitsluitend over het Nederlands in Zuid-Afrika.
Nederlands wereldwijd.svg){kind=small}     
| ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| ||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Het Nederlands in Zuid-Afrika kent een geschiedenis die even lang is als de gehele geschreven geschiedenis van Zuid-Afrika. In 1652 doet het Nederlands zijn intrede in Zuid-Afrika, wanneer Nederlandse kolonisten onder leiding van de V.O.C. de Nederlandse Kaapkolonie stichten bij de Kaap de Goede Hoop. Het Nederlands is tot in de twintigste eeuw gebruikt als cultuurtaal van de Afrikaners, die voor een groot deel afstammen van Nederlanders. Door het vele contact met niet-Nederlandstaligen ontstond er naast het Nederlands een nieuwe taal, het Afrikaans, dat tegenwoordig erkend wordt als volwaardige taal, maar door sommigen[1][2][3] nog steeds wordt gezien als een Nederlands dialect of een Nederlands half-creool. Tot 1984 was het Nederlands een van de officiële talen van Zuid-Afrika.
Tegenwoordig wordt in Zuid-Afrika het Nederlands niet meer als algemene (spreek)taal gebruikt. Door verschillende oorzaken heeft het Afrikaans het Nederlands tussen 1920 en 1940 verdrongen. Desondanks zijn de sporen van het Nederlands nog duidelijk te merken in het huidige Zuid-Afrika. Zo'n 95% van de woorden in het Afrikaans komt uit het Nederlands en aan de grootste Afrikaanstalige universiteit in Zuid-Afrika, de Universiteit Stellenbosch, is het alleen mogelijk om Afrikaans binnen de studie Afrikaans en Nederlands te studeren.
De Zuid-Afrikaanse regering heeft in 1996 alle aangelegenheden betreffende het Nederlandstalig onderwijs in Zuid-Afrika overgedragen aan de Nederlandse Taalunie, maar wil tot nu toe geen lid van de Nederlandse Taalunie worden.
Het Nederlands staat in Zuid-Afrika bekend onder verschillende namen. Hiervan zijn Hollands en Hoog-Hollands het meest gebruikt.
De taal is overigens niet geheel uit het dagelijks gebruik verdwenen: in Zuid-Afrika en Namibië zijn er nog enkele kleurlinggemeenschappen die het Nederlands gebruiken als onderdeel van de calvinistische orale traditie.
- ↑ (af) De Villiers, M. (1961). Afrikaans en Nederlands. Kaapstad : Nasionale Boekhandel.
- ↑ (af) Van der Merwe, H.J.J.M. (1970). Herkoms en Ontwikkeling van Afrikaans. Johannesburg : Afrikaanse Pers- Boekhandel.
- ↑ (en) Ryan, E.B. & Giles, H. (1982). Attitudes Towards Language Variation, Social and Applied Contexts. London : Edward Arnold.