Palenque (Mayastad)

Precolumbiaanse stad en Nationaal Park Palenque
Werelderfgoed cultuur
Land	Mexico
Coördinaten	17° 29′ NB, 92° 1′ WL
UNESCO-regio	Latijns-Amerika en Caraïben
Criteria	i, ii, iii, iv
Inschrijvingsverloop
UNESCO-volgnr.	411
Inschrijving	1987 (11e sessie)
Kaart
UNESCO-werelderfgoedlijst

Palenque is een archeologische vindplaats van de Maya beschaving niet ver van de Usumacinta-rivier in de gemeente Palenque, Chiapas, Mexico op ongeveer 130 km ten zuiden van Ciudad del Carmen.

Als vindplaats is het van middelmatige grootte, vergeleken met de grote plaatsen Tikal of Copán, maar de vondsten zijn van grote waarde. De beste architectuur, het beste beeldhouwwerk en stucreliëf kunnen er gevonden worden. In 2005 was ongeveer 2,5 km² van de stad blootgelegd. Men schat dat dit nog geen 10% is van de totale oppervlakte die Palenque ooit bestreek. De rest van het gebied, dat waarschijnlijk nog meer dan duizend gebouwen en andere constructies bevat, ligt nog verborgen in het oerwoud. De oorspronkelijke naam van Palenque was Lakam Ha, dat Groot Water betekent naar de bronnen en riviertjes die er ontspringen. Het was de hoofdstad van een stadstaat die de naam B'aakal (Been) droeg. Palenque was al lang verlaten toen de Spanjaarden het land veroverden. Vader Pedro Lorenzo de la Nada was een van eersten die de plaats bezochten en er een verslag van schreef in 1567. In die tijd noemde de plaatselijke Chol Maya het Otolum ofwel Land met Sterke Woningen. De la Nada vertaalde dat ruwweg in het Spaans met Palenque, dat 'versterking' betekent. In de 17e eeuw werd er, op enkele ruïnes aan de rand van de oude stad, een nieuw dorp gesticht dat de naam Santo Domingo del Palenque kreeg. Pas in 1773 werd er aandacht geschonken aan de oude Mayastad, toen Ramón de Ordoñez y Aguilar de plek bezocht en erover rapporteerde. Dit leidde tot een tweede bezoek, waarbij werd vastgesteld dat het om belangrijke ruïnes ging. Twee jaar later kwam de ontdekkingsreiziger en architect Antonio Bernasconi, vergezeld door een klein leger, naar Palenque om de plaats vast te leggen. De agressieve zoektocht van de militairen zorgde voor veel schade aan de gebouwen. De architect Bernasconi maakte de eerste (moderne) kaart van Palenque.