Spaanse Burgeroorlog

Spaanse Burgeroorlog
Situatie in Spanje, november 1938
Datum	17 juli 1936 - 1 april 1939
Locatie	Spanje, Spaans-Marokko, de Spaanse Sahara, Spaans-Guinea, de Middellandse Zee en de Noordzee
Resultaat	Nationalistische overwinning Ontbinding van de Tweede Spaanse Republiek Begin van de dictatuur van Franco
Strijdende partijen
Republikeinen Volksfront CNT/FAI UGT Generaliteit van Catalonië (ERC) EC EG PG Gesteund door: Buitenlandse vrijwilligers Sovjet-Unie (1936-1938) Mexico Frankrijk (1936) Nationalisten Falangisten Carlisten Alfonsisten Leger van Afrika Gesteund door: Italië Nazi-Duitsland Portugal Heilige Stoel Buitenlandse vrijwilligers
Leiders en commandanten
Manuel Azaña Francisco Largo Caballero Juan Negrín Indalecio Prieto Buenaventura Durruti (†) Lluís Companys José Aguirre José Sanjurjo (†) Emilio Mola (†) Francisco Franco Manuel Hedilla
Troepensterkte
450 000 soldaten 350 vliegtuigen 200 batterijen (1938) 600 000 soldaten 600 vliegtuigen 290 batterijen
Verliezen
Totaal (beide zijden) 500 000 doden[1][2]

De Spaanse Burgeroorlog was een groot conflict dat uitgevochten werd in Spanje van 17 juli 1936 tot 1 april 1939. De oorlog begon na een pronunciamiento (oppositieverklaring) van een groep rechtse generaals onder leiding van José Sanjurjo tegen de regering van de Tweede Spaanse Republiek, op dat moment onder leiding van president Manuel Azaña. De militaire staatsgreep werd gesteund door conservatieve groepen als de CEDA, monarchisten zoals de religieus-conservatieve carlisten, en de fascistische falangisten. De generaals hadden autoritaire en anti-separatistische inspiratiebronnen. Aan nationalistische zijde waren er sterke anti-Baskische en anti-Catalaanse gevoelens.

Na de slechts gedeeltelijk succesvolle staatsgreep was Spanje militair en politiek verdeeld. Vanaf dat moment voerde generaal Francisco Franco een langdurige oorlog tegen de gevestigde regering, omdat de trouwe aanhangers van de linkse republikeinse regering de rebellen bevochten voor de controle over het land. De generalen (nacionales) kregen de steun van nazi-Duitsland en het koninkrijk Italië, evenals van het naburige Portugal, terwijl de Sovjet-Unie en Mexico hun steun gaven aan de republikeinse regering. Een belangrijke bijdrage leverde de Duitse luchtmacht, de Luftwaffe, die reeds voor de machtsovername van de nazi's heimelijk had getraind in Lipetsk in de Sovjet-Unie, dat in deze oorlog de andere kant steunde.

Bloedige zuiveringen deden zich voor in delen van Spanje die veroverd werden door de nationalisten om het toekomstige regime van Franco te consolideren, terwijl gelijkaardige moorden plaatsvonden in gebieden die veroverd werden door de republikeinen. Tienduizenden burgers aan beide kanten werden vermoord wegens hun politieke of religieuze standpunten, en na het einde van de oorlog in 1939 werden diegenen die geassocieerd werden met de verliezende republikeinen vervolgd door de zegevierende nationalisten.

De oorlog eindigde met een overwinning voor de conservatieve nationalisten, het omverwerpen van de democratische regering, en de ballingschap van duizenden linkse Spanjaarden, van wie velen vluchtten naar vluchtelingenkampen in Zuid-Frankrijk, onder andere Le Vernet. Met de oprichting van een dictatuur onder leiding van generaal Francisco Franco in de nasleep van de omwenteling, fuseerden alle rechtse partijen in de structuur van het Franco-regime. Franco overleed in 1975.

1. ↑ Spanish judge opens case into Franco's atrocities
2. ↑ Thomas Barria-Norton: The Spanish Civil War, pag. xviii & 899–901, 2001