Thomas Paine

Thomas Paine
Thomas Paine. Schilderij van Laurent Dabos ca. 1792.
Persoonsgegevens
Naam	Thomas Paine
Geboren	Thetford, 29 januari 1737
Overleden	New York, 8 juni 1809
Land	Engeland Verenigde Staten
Functie	filosoof, vrijdenker en politiek schrijver
Oriënterende gegevens
Stroming	Verlichting
Belangrijkste ideeën	liberalisme
Partij	Republicanisme
Levensbeschouwing	Deïsme
Belangrijkste werken
1776	Common Sense
1791-1792	Rights of Man
1794-1807	The Age of Reason
1797	Agrarian Justice
Handtekening
Portaal    Filosofie Politiek

Thomas Paine (Thetford, 29 januari 1737 — New York, 8 juni 1809) was een Engels-Amerikaans filosoof, vrijdenker en politiek schrijver met revolutionaire zienswijzen over staatsinrichting, burgerrechten en religie. Zijn werken speelden een belangrijke rol in zowel de Amerikaanse als de Franse Revolutie en hij is een van de belangrijkste denkers van het liberalisme. Hij is onder meer bekend als de auteur van het geruchtmakend en veelgelezen politiek pamflet Common Sense dat hij schreef om de belangen van de Engelse kolonialisten in Noord-Amerika te verdedigen tegen die van de Britse koloniale macht. Hij vond dat ze niet alleen ten strijde moesten trekken tegen mercantilistische wetgeving en im- en exportbelastingen, maar onafhankelijkheid moesten eisen. De meeste historici zien hem als belangrijke gids op de weg naar Amerikaanse onafhankelijkheid en geven zijn teksten een belangrijke rol bij het opstellen van de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring. In de ruime definitie van Founding Fathers van de Verenigde Staten wordt Paine daartoe gerekend.

Paine kwam uit eenvoudige verhoudingen, zijn vader was korsettenmaker en hing het Quaker protestantisme aan. In zijn jonge jaren beoefende hij het beroep van korsettenmaker en douanebeambte uit. Na ontslag dreef hij een winkel, maar ging failliet. Hij woonde enige jaren in Londen waar hij zich door eigen onderwijs in de filosofie en het politiek denken bekwaamde. Hij raakte betrokken in de politiek en ontmoette in 1774 de Brits- Amerikaanse uitgever, denker, schrijver en uitvinder Benjamin Franklin, die enkele Britse koloniën in Amerika in Londen vertegenwoordigde en in 1766 namens de kolonialisten een vurig betoog tegen de Britse Stamp Act had gehouden. Franklin was uitgever en hoofdredacteur van de grootste krant in Amerika, de Pennsylvania Gazette, en van de Pennsylvania Chronicle, die kritisch tegenover de politiek van het Britse Parlement en de Kroon stond. Franklin gaf Paine een aanbevelingsbrief waarmee hij in Amerika aan de slag kon gaan.