Verbintenis

Een verbintenis (Latijn: obligatio) is in de rechtswetenschap een rechtsverhouding krachtens welke de ene partij (schuldenaar of debiteur) een prestatie verschuldigd is aan de andere partij (schuldeiser of crediteur). De verbintenis heeft een actieve en een passieve kant: zij is zowel vorderingsrecht van de schuldeiser of crediteur als schuld van de schuldenaar of debiteur. Met schuld wordt hier bedoeld een rechtsplicht. Het gaat dan om een afdwingbare plicht, in tegenstelling tot een morele of godsdienstige plicht. Het kan gaan om een plicht tot doen, nalaten, geven of dulden.^[1]

Een overeenkomst tussen twee partijen houdt vaak twee verbintenissen in, met voor elke partij een aan de actieve en een aan de passieve kant. Beide partijen zijn dan dus zowel schuldeiser als schuldenaar.

Soms wordt met de term verbintenis alleen de schuldzijde van de verbintenis bedoeld. Met die terminologie houdt een overeenkomst tussen twee partijen vaak voor elk één verbintenis in, bijvoorbeeld bij een koopovereenkomst voor de een de levering en voor de ander de betaling.

Het woord verbintenis wordt ook wel gebruikt voor een overeenkomst of verbond tussen personen, zoals in een huwelijk, maar dat valt buiten de betekenis van het woord als rechtsterm. In het recht gaat de overeenkomst aan de verbintenis vooraf.

Het verbintenissenrecht regelt gevolgen van het ontstaan van verbintenissen. De verbintenis werd al beschreven in de oudste leerboeken van het Romeins recht: de Instituten.

1. ↑ Heijligers, Institutiones Modernes