Zuid-Afrikaansche Republiek

Zuid-Afrikaansche Republiek Transvaal
←  ←  ←  ←  ←  1852 – 1877 1881 – 1902  →
(Details)
Motto Eendragt maakt magt
Kaart
De Zuid-Afrikaansche Republiek omstreeks 1890
Algemene gegevens
Hoofdstad	Pretoria (1860-1877, 1881-1900) Potchefstroom (1852-1860) Heidelberg (1880-1881)
Oppervlakte	ca. 310.800 km² (1882)[1]
Bevolking	ca. 890.000 (1899)[n 1][2]
Talen	Nederlands (off.)[3][4] Engels Bantoetalen
Religie(s)	NH Kerk NG Kerk Gereformeerde Kerk
Nat. feestdag	16 december (Dingaansdag)[n 2][5]
Volkslied	Volkslied van Transvaal
Munteenheid	Zuid-Afrikaanse pond
Regering
Regeringsvorm	Parlementaire republiek
Staatshoofd	Staatspresident
Legislatuur	Volksraad
Geschiedenis
- Oprichting door Boeren	1852
- Verovering door Britten	1902

De Zuid-Afrikaansche Republiek of ZAR, informeel bekend als Transvaal, was een onafhankelijke staat in Zuid-Afrika in de tweede helft van de 19e eeuw die geregeerd werd door de Boeren, Nederlandstalige afstammelingen van blanke kolonisten uit de Kaapkolonie. De hoofdstad was Pretoria, hoewel Potchefstroom aanvankelijk diende als de regeringszetel.

De ZAR werd in 1852 als een van vele Boerenrepublieken opgericht door de Voortrekkers, nadat zij weigerden onder het Britse bewind van de Kaapkolonie te leven. Aanvankelijk was de ZAR een betrekkelijk geïsoleerd en zelfvoorzienend land. Onrust, onderlinge verdeeldheid en een zwakke overheid gaven het Verenigd Koninkrijk in 1877 vrij spel om de ZAR te annexeren, maar de Boeren kwamen in opstand en heroverden het land in de Eerste Boerenoorlog van 1880-1881.

Na deze overwinning transformeerde de ZAR onder leiding van staatspresident Paul Kruger van een ongeorganiseerd en failliet land tot een stabiele en rijke Boerenrepubliek, met name dankzij de ontdekking van goud bij Johannesburg. Deze vondst leidde echter tot oplopende spanningen met het Verenigd Koninkrijk die uiteindelijk zouden leiden tot de Tweede Boerenoorlog van 1899-1902, waarin zusterrepubliek Oranje Vrijstaat aan Transvaalse zijde meevocht tegen de Britten. De oorlog werd na een heftige strijd door de Boeren verloren en in 1902 werd de ZAR definitief geannexeerd door het Verenigd Koninkrijk. In 1910 werd het gebied omgedoopt tot de provincie Transvaal van de Unie van Zuid-Afrika.

De ZAR was een presidentiële republiek, alhoewel onder hegemonie van de Boeren. Zij leefden in een voornamelijk agrarische gemeenschap waar orthodox-calvinistische waarden golden. De ontdekking van goud leidde tot een grote toestroom van uitlanders, buitenlandse arbeiders die door de Britse regering in bescherming werden genomen. Daarnaast werd het land nog altijd bewoond door een inheemse, zwarte meerderheid, door hun blanke overheersers beschouwd en behandeld als een minderwaardig volk.

1. ↑ Lion Cachet, p.330
2. ↑ Bossenbroek, p.180
3. ↑ "De Hollandsche taal is de officieele taal des lands. Alle andere talen zijn vreemde talen."
4. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam Eybers
5. ↑ Swart, p.165

Citefout: Er bestaat een label <ref> voor de groep "n", maar er is geen bijbehorend label <references group="n"/> aangetroffen