Tidvatn

Flod ved Alma i New Brunswick i Bay of Fundy.
Fjøre ved same hamn i Bay of Fundy.
Figur som syner innverknaden månen har på tidvatnet på jorda.
Klokke som viser kva tidvatn det er.
Foto: Matt Corks

Tidvatn er ei nemning på at nivået på havet stig og senker seg i høve til land. Det er mest månen, men og sola, si tiltrekkingskraft som skaper fenomenet.

Fjøre sjø eller lågvatn er når vatnet er på sitt lågaste. Flod, og kalla høgvatn, er når tidvatnet er på sitt høgste. Ei vasslinje ved gjennomsnittleg flod vert kalla eit flomål. Når ein går frå flod til fjøre vert det kalla ebbe. Tidsrommet mellom to høgvatn eller to lågvatn i norske kystområder er kring 12 timer og 25 min, dvs. eit halvt månedøgn. Dei største vekslingane i vasstanden skjer omtrent ved ny- og fullmåne og ca. 71/4 dagar før og etter springflod har ein den minste vekslinga i vasstanden (nippflod). Dei største vekslingane vert kalla spring, som springflod og springfjøre. Overgangen frå flo eller frå fjøre vert kalla straumkantring eller straumkentring.

I innhav og innsjøar er tidvatnet som regel heilt ubetydeleg.

Kombinasjonen av flod og kraftig vind, gjerne saman med eit kraftig lågtrykk, kan gje stormflod. Då når floda enda høgare enn normal springflod og kan skapa flaum. I ekstreme tilfelle har slik flaum gjort stor skade.

Atmosfæren er òg påverka av tidvasskreftene, såkalla tidluft eller atmosfærisk tidvatn, men effekten er små i forhold til andre faktorar i atmosfæren, som høgtrykk og lågtrykk.


From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne