Back Diabetes Afrikaans Diabetes mellitus ALS ስኳር በሽታ Amharic Diabetis mellitus AN السكري Arabic مرض السكر ARZ বহুমূত্ৰ ৰোগ Assamese Diabetes mellitus AST सुगर रोग AWA Şəkərli diabet Azerbaijani
| Diabetes mellitus | |
 Niebieski pierścień został przyjęty za symbol cukrzycy[1] | |
| Klasyfikacje | |
| MedlinePlus | |
|---|---|
Cukrzyca – grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem glukozy we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta wysp trzustkowych[2]. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można wyróżnić: cukrzycę typu 1, typu 2, cukrzycę ciężarnych i inne, rzadziej występujące typy[3].
Najczęstszą postacią cukrzycy jest cukrzyca typu 2, w której pierwotnie dochodzi do zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę (insulinooporność). Stan ten wymaga produkcji nadmiernej ilości insuliny, co w dalszym przebiegu choroby przekracza zdolności wydzielnicze trzustki. W cukrzycy typu 1, dochodzi do uszkodzenia komórek β w wyspach trzustki i upośledzenia, a później zaprzestania wydzielania insuliny.
W cukrzycy typu 1 proces autoimmunologiczny niszczy komórki wysp trzustkowych produkujące insulinę, co wywołuje pierwotny brak insuliny we krwi, przy zachowaniu normalnej wrażliwości tkanek na ten hormon. Cukrzyca ciężarnych jest wynikiem zmian hormonalnych związanych z ciążą.
Typy 1 i 2 są wielogenowe, tzn. są rezultatem mutacji w wielu genach, w odróżnieniu od monogenowych, np. typu MODY.
Zasadą współczesnej terapii cukrzycy jest leczenie wszystkich zaburzeń towarzyszących chorobie, a nie tylko kontrola gospodarki węglowodanowej. Dążenie do normalizacji masy ciała, zwiększenie aktywności fizycznej, właściwa dieta, leczenie częstych w cukrzycy zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego i innych chorób układu krążenia oraz utrzymywanie glikemii w przedziale wartości możliwie najbardziej zbliżonym do niecukrzycowych (normoglikemii) zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań choroby[3].
- ↑ IDF Chooses Blue Circle to Represent UN Resolution Campaign. unitefordiabetes.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-26)]. Unite for Diabetes, 17 marca 2006
- ↑ Kristina I Rother. Diabetes Treatment – Bridging the Divide. „N Engl J Med”. 356 (15), s. 1499-1501, April 2007. DOI: 10.1056/NEJMp078030.
- ↑ a b Kamila Greszta, Kinga Gruszka, Klaudia Grzyb, Cukrzyca jako współczesna choroba cywilizacyjna, „ELIXIR”, I, 2023, s. 41–55 [dostęp 2024-04-30].