Back تاريخ بولندا (1989 حتى الآن) Arabic Трэцяя Рэч Паспалітая Byelorussian Třetí Polská republika Czech Dritte Polnische Republik German History of Poland (1989–present) English Tercera República polaca Spanish Troisième République (Pologne) French ポーランド民主化運動 Japanese Terceira República Polonesa Portuguese Третья Речь Посполитая Russian
| od 31 grudnia 1989 | |||||
| |||||
| Hymn: Mazurek Dąbrowskiego | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Konstytucja |
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1989–1997) | ||||
| Stolica | |||||
| Data powstania |
31 grudnia 1989[a] | ||||
| Prezydent | |||||
| Premier | |||||
| Powierzchnia | |||||
| Populacja (2022) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
123 os./km² | ||||
| Kod ISO 3166 |
PL | ||||
| Waluta | |||||
| Telefoniczny nr kierunkowy |
+48 | ||||
| Domena internetowa | |||||
| Kod samochodowy |
PL | ||||
| Kod samolotowy |
SN i SP | ||||
| Strefa czasowa | |||||
| Narody i grupy etniczne | |||||
| Język urzędowy | |||||
| Religia dominująca | |||||
| PKB (2024) • całkowite • na osobę |
|||||
| PKB (PSN) (2024) • całkowite • na osobę |
| ||||
| |||||
Położenie na mapie
| |||||
III Rzeczpospolita (III RP)[f] – użyte w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (1997)[6] określenie państwa polskiego po zasadniczych przemianach politycznych, jakie zaszły od 1989 roku. Podstawowa konstytucyjna nazwa państwa to Rzeczpospolita Polska.
Wymową tego określenia jest zerwanie z ustrojem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (tzw. demokracja ludowa) i nawiązanie bezpośrednio do tradycji I i II Rzeczypospolitej. Symbolem III Rzeczypospolitej jest m.in. przywrócony w godle Polski po czasach Polski Ludowej orzeł w koronie, wzorowany na przedwojennym.
Zazwyczaj przyjmuje się, że przegłosowanie 29 grudnia 1989 przez tzw. Sejm kontraktowy przywrócenia nazwy państwa polskiego Rzeczpospolita Polska[7] i godła w postaci orła w koronie, które obowiązują od 31 grudnia 1989, zapoczątkowało symbolicznie powstanie III Rzeczypospolitej[8]. Według innych opinii za początek III Rzeczypospolitej przyjmuje się inne wydarzenia: wybory 4 czerwca 1989 roku[9], powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego 12 września 1989 roku, upadek pomnika Feliksa Dzierżyńskiego w centrum Warszawy na placu Dzierżyńskiego (obecnie Bankowego) 17 listopada 1989 roku, przekazanie 22 grudnia 1990 Lechowi Wałęsie insygniów prezydenckich przez prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego lub początek I kadencji Sejmu 25 listopada 1991 roku, wybranego w pierwszych po wojnie w pełni wolnych wyborach.
Konstytucja RP z kwietnia 1997 w swej preambule zawarła nazwę Trzeciej Rzeczypospolitej[6]. W kwietniu 1998 Senat podjął uchwałę o ciągłości prawnej między II a III Rzecząpospolitą Polską[10].
<ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r., GUS Departament Metodologii, Standardów i Rejestrów, 2011, s. 17.
- ↑ Halina Dmochowska (red.), Warunki naturalne i ochrona środowiska, „Mały Rocznik Statystyczny Polski 2011”, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 21 lipca 2011, s. 25–26, ISSN 1640-3630 [dostęp 2011-10-29] (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Ludność Polski. Stan na 30.06.2022.
- ↑ Lista gmin wpisanych na podstawie art. 10 ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym do Urzędowego Rejestru Gmin, w których jest używany język pomocniczy. mniejszosci.narodowe.mswia.gov.pl. [dostęp 2018-12-28].
- ↑ a b c d https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPDPC@WEO/POL?zoom=POL&highlight=POL https://www.imf.org/external/datamapper/NGDPDPC@WEO/POL?zoom=POL&highlight=POL
- ↑ a b W Konstytucji z roku 1997 napisano w preambule m.in.:
...nawiązując do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej,
(...)
Wszystkich, którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą stosowali... - ↑ Wyrazistym przejawem woli obywateli zerwania z Polską Rzecząpospolitą Ludową i powrotu do nazwy Rzeczpospolita Polska było upowszechnienie się w latach 1989–1990 nalepek identyfikacyjnych na samochody z literami „RP” (często wzbogaconych dodatkowo w wizerunek orła w koronie) w miejsce kojarzonych z Polską Ludową liter „PL”; osoby kupujące nalepki „RP” najczęściej nie wiedziały w ogóle, że zgodnie z międzynarodowym kodem samochodowym kod „PL”, przydzielony Polsce jeszcze w okresie międzywojennym, nie wywodzi się wcale ze skrótu nazwy Polski Ludowej i że zastępowanie go literami „RP” pozbawione jest sensu, gdyż kod „RP” przydzielony został już wiele lat wcześniej Filipinom (Republic of the Philippines).
- ↑ Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. z 1989 r. nr 75, poz. 444).
- ↑ Prof. Jerzy EISLER: Skrócona historia III RP [online], Wszystko co Najważniejsze, 30 czerwca 2018 [dostęp 2019-03-07] (pol.).
- ↑ Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 kwietnia 1998 r. o ciągłości prawnej między II a III Rzecząpospolitą Polską (M.P. z 1998 r. nr 12, poz. 200).