Back Psigotropiese middel Afrikaans دواء نفسي المفعول Arabic Psixotrop maddə Azerbaijani Психоактивно вещество Bulgarian Psicòtrop Catalan دەرمانی کاریگەریی دەروونی CKB Psychoaktivní droga Czech Psykoaktivt stof Danish Psychotrope Substanz German Ψυχοδραστική ουσία Greek
Substancja psychoaktywna, substancja psychotropowa – substancja chemiczna (związek chemiczny) lub mieszanina substancji mająca bezpośredni lub następczy wpływ na funkcjonowanie mózgu, czego efektem są zmiany postrzegania, nastroju, świadomości, procesów poznawczych (np. zapamiętywania) i zachowania[1].
Substancje psychoaktywne lub używki je zawierające mogą być używane w celach niemedycznych związanych z wywołaniem określonych zmian świadomości (np. kawa, napoje alkoholowe, heroina, kokaina, środki pochodzenia konopnego), w niektórych kultach religijnych (np. zawierający meskalinę kaktus pejotl, grzyby psylocybinowe), w medycynie (np. opioidy i kannabinoidy do łagodzenia bólu, stymulanty do łagodzenia objawów narkolepsji i ADHD, leki przeciwdepresyjne i leki przeciwpsychotyczne w neurologii i psychiatrii).
Używanie wielu z tych substancji (zwłaszcza stymulantów i depresantów) może doprowadzić do nałogu i wyrządzić znaczne szkody zdrowotne. Z kolei inne (psychodeliki) niekiedy pomagają w leczeniu uzależnień (np. ibogaina, LSD).
Zastosowanie środków psychoaktywnych na przykładzie amfetaminy:
- jako używka (narkomania),
- jako środek dopingujący w sporcie (w odpowiednio zmniejszonych dawkach),
- jako środek pobudzający zdolność uczenia,
- jako środek poprawiający wydolność podczas długotrwałego wysiłku (amfetamina była podawana podczas II wojny światowej lotnikom wyruszającym na długie trasy),
- w medycynie (np. w Stanach Zjednoczonych w terapii ADHD i narkolepsji). Dawki terapeutyczne (od 5 do 40 mg na dobę) są wielokrotnie niższe od dawek stosowanych jako używka,
- w celach odchudzających (wysoka nadwaga).
- ↑ Eckhard Beubler, Hans Haltmayer, Alfred Springer (red.), Opiatabhängigkeit. Interdisziplinäre Aspekte für die Praxis, wyd. 2, Wien: Springer, 2007, DOI: 10.1007/978-3-211-69389-6, ISBN 978-3-211-69389-6, OCLC 153973847 (niem.).