Back Verdrag van Versailles Afrikaans Versailler Vertrag ALS የቨርሳይ ውል Amharic Tractau de Versailles AN معاهدة فرساي Arabic معاهدة فيرساى ARZ Tratáu de Versalles (1919) AST Versal sülh müqaviləsi Azerbaijani ورسای باریش موقاویلهسی AZB Версаль тыныслыҡ килешеүе Bashkir
| |||
| Data |
28 czerwca 1919 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Przyczyna | |||
| Strony traktatu | |||
| |||
Traktat wersalski – główny traktat pokojowy kończący I wojnę światową, podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy, mocarstwa Ententy, państwa sprzymierzone i stowarzyszone. Dokumenty ratyfikacji złożono 10 stycznia 1920 r. w Paryżu i z tą datą wszedł w życie[1]. Traktat ustalił wiele granic międzypaństwowych w Europie oraz wprowadził nowy ład polityczny.
Traktat wersalski został zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwającej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 r. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Polska była reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego i Romana Dmowskiego. Państwa pokonane w I wojnie światowej (Niemcy, Austro-Węgry, Imperium Osmańskie, Bułgaria) nie zostały dopuszczone do konferencji, a jedynie przedstawiono im traktaty do podpisania.
Rosja Sowiecka również nie została zaproszona, gdyż mocarstwa Ententy nie uznawały rządu bolszewickiego, który w marcu 1918 podpisał w imieniu Rosji separatystyczny pokój z Niemcami (traktat brzeski), co było złamaniem porozumień sojuszniczych w ramach Ententy. W konsekwencji Rosja nie była uznawana za państwo sojusznicze i zwycięskie. Do oficjalnego uczestnictwa w konferencji pokojowej nie zostało dopuszczone również[2] żadne przedstawicielstwo białej Rosji. W konsekwencji Rosja nie była oficjalnie reprezentowana na konferencji pokojowej i nie była stroną traktatów pokojowych.
Po zawarciu traktatu z Niemcami nastąpiło zawarcie dalszych porozumień pokojowych z państwami pokonanymi:
- 10 września 1919 z Austrią w Saint-Germain-en-Laye (traktat pokojowy z Austrią)
- 27 listopada 1919 z Bułgarią w Neuilly-sur-Seine (traktat pokojowy z Bułgarią)
- 4 czerwca 1920 z Węgrami w Trianon (traktat w Trianon)
- 10 sierpnia 1920 z Imperium Osmańskim w Sèvres (traktat w Sèvres).
Językami autentycznymi były francuski i angielski (teksty francuski i angielski będą obowiązującymi), depozytariuszem rząd Francji[3]. W pierwszej części traktatu (artykuły 1-26), liczącego łącznie 440 artykułów, zapisano powołanie Ligi Narodów, część XIII (art. 387-427) powoływała stowarzyszoną z nią Międzynarodową Organizację Pracy. Dalsze części dotyczyły losów Niemiec.
- ↑ Protokół złożenia ratyfikacji traktatu pokoju podpisanego w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 r. Dz.U. z 1920 r. Nr 35, poz. 200, s. 274–276. Ze strony Polski Traktat wraz z małym Traktatem ratyfikował Naczelnik Państwa 1 września 1919 na podstawie ustawy z 31 lipca 1919 (Dz.U. 1920 nr 35 poz. 199).
- ↑ Decyzją konferencji premierów i ministrów spraw zagranicznych krajów Ententy.
- ↑ Część XV traktatu.