Back حرب الريف (1920–1927) Arabic Guerra del Rif AST Рифска война Bulgarian Brezel ar Rif Breton Guerra del Rif Catalan Rífská válka Czech Rifkrieg (1921–1926) German Rif War English Rif-milito Esperanto Guerra del Rif Spanish
 Zgodnie z ruchem wskazówek zegara, od lewego, górnego rogu: hiszpański czołg Renault FT-17 zablokowany w ziemnej pułapce, król Hiszpanii Alfons XIII dokonuje przeglądu oddziałów przeznaczonych do Maroka, szarża hiszpańskich legionistów, hiszpańscy generałowie obserwujący walkę z góry Gurugú, żołnierze Pułku San Fernando wspinający się na mury obronne, okręty podwodne klasy B Armada Española | |||
| Czas |
1920–1927 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
bunt Berberów w Maroku Hiszpańskim, | ||
| Wynik |
zwycięstwo hiszpańsko-francuskie, | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Wojna o Rif (hiszp. Guerra del Rif; arab. حروب الريف, Ḥarb ar-Rīf, fr. Guerre du Rif) – konflikt zbrojny toczony od 1920 do 1927 roku pomiędzy kolonialną Hiszpanią (do której później dołączyła Francja), a plemionami Berberów z górzystego regionu Rif w Maroku. Dowodzeni przez Abd al-Karima Rifianie początkowo zadali kilka dotkliwych porażek siłom hiszpańskim, używając taktyki partyzanckiej i zdobycznej, europejskiej broni. Jednak po interwencji militarnej Francji przeciwko nim i głównym lądowaniu wojsk hiszpańskich pod Al Hoceima, uważanym za pierwszy w historii desant morski z użyciem czołgów i samolotów, Abd al-Karim poddał się Francuzom i został wywieziony z Maroka[5].
Geneza konfliktu sięga lipca 1909 roku, kiedy to hiszpańscy robotnicy budujący most kolejowy zapewniający dostęp do kopalni rud żelaza w pobliżu Melilli zostali zaatakowani przez członków plemienia Rifian[6]. Ten incydent doprowadził do wezwania posiłków wojskowych z Hiszpanii. Seria potyczek w następnych tygodniach kosztowała Hiszpanów ponad tysiąc ofiar. Do września armia hiszpańska miała już 40 000 żołnierzy w północnym Maroku i zajęła regiony plemienne na południe i południowy wschód od Melilli[7]. Operacje wojskowe w Jebali na zachodzie Maroka rozpoczęły się w 1911 roku wraz z lądowaniem pod Larache. Hiszpanie dążyli do pacyfikacji najbardziej niebezpiecznych obszarów do 1914 roku oraz powolnego procesu konsolidacji granic, który jednak przedłużył się aż do 1919 roku z powodu I wojny światowej.
W następnym roku, po podpisaniu traktatu feskiego, obszar północnego Maroka został przyznany Hiszpanii jako protektorat. Rifianie jednak zdecydowanie stawiali opór Hiszpanom, wywołując konflikt, który trwał kilka kolejnych lat. W 1921 roku wojska hiszpańskie poniosły katastrofalną porażkę w bitwie pod Annual, po wybuchu buntu kierowanego przez przywódcę Rifian, Abd al-Karima. W rezultacie Hiszpanie wycofali się na kilka ufortyfikowanych pozycji, podczas gdy Abd al-Karim stworzył niezależne państwo, Republikę Rifu. Rozwój konfliktu i jego zakończenie zbiegły się w czasie z dyktaturą Miguela Primo de Rivery, który objął dowodzenie nad kampanią w latach 1924–1927. Ponadto, po bitwie pod Uargą w 1925 roku interweniowali Francuzi i ustanowili współpracę wojskową z Hiszpanią, owocującą lądowaniem pod Alhucemas, które okazało się punktem zwrotnym w wojnie. Do 1927 roku Maroko zostało spacyfikowane; Abd-al-Krim poddał się w 1926, a Hiszpanie odzyskali utracone wcześniej tereny.
Wojna o Rif jest nadal uważana przez historyków za kontrowersyjną. Niektórzy widzą w niej zwiastun procesu dekolonizacji Afryki Północnej. Inni uważają ją za jedną z ostatnich wojen kolonialnych, ponieważ decyzja Hiszpanów o podbiciu Rifu – nominalnie części ich marokańskiego protektoratu, ale de facto niezależnego państwa – była katalizatorem wejścia do wojny Francji w 1924 roku[8]. Krwawy konflikt w Maroku pozostawił głębokie rany zarówno w pamięci Hiszpanów, jak i ludności miejscowej. Można go interpretować także jako zapowiedź algierskiej wojny o niepodległość, która miała miejsce trzy dekady później[9].
- ↑ Woolman 1968 ↓, s. 149–151.
- ↑ a b Omissi 1990 ↓, s. 188
- ↑ a b Clodfelter 2002 ↓, s. 398
- ↑ Sarkees i Wayman 2010 ↓, s. 303.
- ↑ Porch 2006 ↓, s. 28–37.
- ↑ Woolman 1968 ↓, s. 42.
- ↑ Woolman 1968 ↓, s. 42–43.
- ↑ Pascal 2009 ↓, s. 319–338.
- ↑ Entelis 2017 ↓, s. 500–503.