Wikang Filipino

Filipino
Wikang Filipino
Bigkas	[wɪˈkɐŋ ˌfiːliˈpiːno]
Katutubo sa	Pilipinas
Mga natibong tagapagsalita	45 milyong tagapasalitang L2 (Tagalog) (2013)[1]
Pamilya	Austronesyo Malayo-Polinesyo Pilipinas Gitnang Pilipino Tagalog Filipino
Sistema ng panulat	Latin (alpabetong Filipino) Filipinong Braille Baybayin
Opisyal na katayuan
Opisyal na wika sa	Pilipinas  ASEAN
Pinapamahalaan ng	Komisyon sa Wikang Filipino
Mga kodigong pangwika
ISO 639-2	fil
ISO 639-3	fil
Glottolog	fili1244
Linguasphere	31-CKA-aa
Mga bansa na may higit sa 500,000 tagapagsalita   Mga bansa na may 100,000–500,000 tagapasalita   Mga bansa kung saan sinasalita ito ng mga minoryang pamayanan
Naglalaman ang artikulong ito ng mga simbolong ponetiko ng IPA Posible po kayong makakita ng mga tandang pananong, kahon, o iba pang mga simbolo imbes ng mga karakter ng Unicode dahil sa kakulangan ng suporta sa pag-render sa mga ito. Para sa isang panimulang gabay sa mga simbolong IPA, tingnan ang en:Help:IPA.

Ang wikang Filipino ay ang wikang pambansa ng Pilipinas. Itinalaga rin ang Filipino, kasama ang wikang Ingles, bilang isang wikang opisyal ng bansa.^[2] Isa itong de facto at hindi de jureng istandard na varayti ng wikang Tagalog,^[3] na isang wikang rehiyonal na Austronesiang malawakang sinasalita sa Pilipinas. Nasa 24 milyong katao o mga nasa one-fourth ng populasyon ng Pilipinas noong 2018 ang nagsasalita ng Tagalog bilang unang wika,^[4] miyentras nasa 45 milyong katao naman ang nagsasalita ng Tagalog bilang pangalawang wika na sang-ayon noong 2013.^[1] Isa ang Tagalog sa 185 na mga wika sa Pilipinas na natukoy sa Ethnologue.^[5] Sa pagkaopisyal, binibigyang-kahulugan ang Filipino ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) bilang ang katutubong wika, pasalita at pasulat, sa Metro Manila, ang Pambansang Punong Rehiyon, at sa mga iba pang sentrong urban ng arkipelago.^[6] Noong 2000, higit sa 90% ng populasyon ang nakakapagsasalita ng Tagalog, tinatayang nasa 80% ang nakakapagsalita ng Filipino at 60% ang nakakapagsalita ng Ingles.^[7]

Gaya ng ibang wikang Austronesian, karaniwang ginagamit ng Filipino ang ordeng pandiwa-paksa-obheto, pero puwede ring gamitin ang ordeng paksa-pandiwa-obheto. Ang direksiyonalidad nito ay puno-inisyal o puno-muna (head-initial directionality). Isa itong wikang aglutinatibo, pero puwedeng itaglay nito ang impleksiyon. Hindi ito wikang de-tono at puwedeng ikonsidera ito bilang isang wikang de-punto (pitch accent).

Hinangong opisyal ang Filipino para maging isang wikang plurisentriko, miyentras na pinapayaman at pinapabuti pa ito ng iba pang mga wika sa Pilipinas na sang-ayon sa mandato ng Konstitusyon ng 1987.^[8] Naobserbahan sa Metro Cebu^[9] at Metro Davao^[10] ang paglitaw ng mga varayti ng Filipino na may gramatikang iba sa Tagalog. Kabilang ang mga lugar na ito at ang Metro Manila sa tatlong metropolitan area ng Pilipinas.

1. ↑ ^{1.0 1.1} Filipino sa Ethnologue (ika-18 ed., 2015)
2. ↑ Constitution of the Philippines 1987, Article XIV, Sections 6 and 7 harv error: no target: CITEREF1987_constitution_art_14_sec_6–7 (help) (sa Ingles)
3. ↑ Nolasco, Ricardo Ma. (Agosto 24, 2007). "Filipino and Tagalog, Not So Simple". svillafania.philippinepen.ph (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Mayo 22, 2014. Nakuha noong Enero 16, 2019.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
4. ↑ Tagalog sa Ethnologue (ika-22 ed., 2019)
5. ↑ "Philippines". Ethnologue (sa wikang Ingles).
6. ↑ Pineda, Ponciano B.P.; Cubar, Ernesto H.; Buenaobra, Nita P.; Gonzalez, Andrew B.; Hornedo, Florentino H.; Sarile, Angela P.; Sibayan, Bonifacio P. (Mayo 13, 1992). "Resolusyon Blg 92-1" [Resolution No. 92-1]. Commission on the Filipino Language. Nakuha noong Mayo 22, 2014. Ito ay ang katutubong wika, pasalita at pasulat, sa Metro Manila, ang Pambansang Punong Rehiyon, at sa iba pang sentrong urban sa arkipelago, na ginagamit bilang.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
7. ↑ "Special Release No. 153: Educational Characteristics of the Filipinos" (sa wikang Ingles). National Statistics Office. Marso 18, 2005. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Enero 27, 2008. Nakuha noong Oktubre 20, 2008.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) (tingnan ang Pigura 6 at 7)
8. ↑ Commission on the Filipino Language Act 1991, Section 2 harv error: no target: CITEREFCommission_on_the_Filipino_Language_Act1991 (help) (sa Ingles)
9. ↑ Constantino, Pamela C. (Agosto 22, 2000). "Tagalog / Pilipino / Filipino: Do they differ?" (sa wikang Ingles). translated by Antonio Senga. Darwin, NT, Australia: Northern Territory University. Nakuha noong Mayo 22, 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
10. ↑ Rubrico, Jessie Grace U. (2012). "Indigenization of Filipino: The Case of the Davao City Variety" (sa wikang Ingles). Language Links Foundation, Incorporated – sa pamamagitan ni/ng academia.edu. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)