Atina

Atina Yunanca: Αθήνα
Başkent
Likavittos'tan Akropolis'in görünümü Zappeion Monastiraki Metropol Katedrali Eski Kraliyet Sarayı Cizderiye Camii Akademi
Arma
Atina Yunanistan haritasında göster Atina Atina (Balkanlar) Balkanlar haritasında göster Atina Atina (Avrupa) Avrupa haritasında göster
Koordinatlar: 37°59′03″K 23°43′41″D / 37.98417°K 23.72806°D / 37.98417; 23.72806
Ülke	Yunanistan
Bölge	Orta
İdari birim	Attika
Bölgesel birim	Atina-Merkez
Alt idari birimler	Liste Merkez Kuzey Güney Batı Pire Doğu Attika Batı Attika
İdare
• Tür	Belediye Başkanı-Meclis
• Belediye Başkanı	Kostas Bakoyannis (YD)
Yüzölçümü
• Başkent	412 km²
• Metropol	2.928,717 km² (1.130,783 mil²)
En yüksek nokta	338 m (1.108 ft)
En alçak nokta	70,1 m (229,9 ft)
Nüfus  (2021)[1]
• Başkent	643.452
• Sıra	1.
• Kent	3.059.764
• Metropol	3.638.281
• Metropol yoğunluğu	1.200/km² (3.200/mil²)
GYSİH Nominal [2]
• Toplam	75,1 milyar €
• Kişi başına	20.600 €
Zaman dilimi	UTC+02.00 (DAS)
• Yaz (YSU)	UTC+03.00 (DAYS)
Posta kodu	10x xx, 11x xx, 120 xx
Alan kodu	21
Plaka kodu	Yxx, Zxx, Ixx
Koruyucu aziz	Dionysius (3 Ekim)
Ana havalimanı	Atina Havalimanı
Hızlı Ulaşım Ağı	Metro
Banliyö Treni	Tramvay Yunan Demiryolları
Resmî site cityofathens.gr

Atina (Yunanca: Αθήνα Athína, Grekçe: Ἀθῆναι Athênai), Yunanistan'ın başkenti ve yaklaşık 4 milyon kişilik nüfusuyla en büyük, Avrupa Birliği'nin yedinci büyük şehri. Attika'ya hakim bir konumda olan Atina, aynı zamanda bu idari birimin yönetim merkezidir. 3.400 yıllık^[3] yazılı tarihi ve MÖ 7. ile 11. arasındaki binyıllara uzanan insan varlığıyla dünyanın en eski şehirlerinden biridir.^[4] Şehir adını Antik Yunan bilgelik tanrıçasından almıştır.

Klasik Atina çok güçlü bir şehir devletiydi. Bir sanat, öğrenim ve felsefe merkezi olmasının yanı sıra Platon'un akademisine ve Aristoteles'in Lykeion'una ev sahipliği yapmıştı. Avrupa kıtası -özellikle Antik Roma- üzerindeki kültürel ve siyasi etkisi nedeniyle yaygın olarak Batı medeniyetinin beşiği ve demokrasinin doğum yeri olarak kabul edilir.^[5][6] Modern zamanlarda Atina, büyük bir kozmopolit metropoldür ve Yunanistan'daki ekonomik, finansal, endüstriyel, denizcilik, siyasi ve kültürel yaşamın merkezidir. 2023 yılı itibarıyla, Atina metropoliten alanı ve çevresindeki belediyelerin nüfusu yaklaşık 3,8 milyondur.^[7][8]

Atina, Küreselleşme ve Dünya Şehirleri Araştırma Ağı'na göre Beta statüsünde bir küresel şehirdir ve Güneydoğu Avrupa'daki en büyük ekonomik merkezlerden biridir. Aynı zamanda büyük bir finans sektörüne sahiptir ve limanı Pire, hem Avrupa'nın en işlek 3. yolcu limanı,^[9] hem de dünyanın en büyük 26. konteyner limanıdır.^[10] Kentin yüzölçümü 39 km², metropoliten alanın yüzölçümü ise 427 km²'dir. Şehir tepelerle çevrilidir ve yalnız batı kısmı açıktır. Aynı zamanda Atina, Kıta Avrupası'nın en güneyindeki başkenttir.

Klasik dönemin mirası, antik anıtlar ve en ünlüsü erken Batı kültürünün önemli bir simgesi olarak kabul edilen Partenon olmak üzere, sanat eserleriyle temsil edilen kentte hâlâ belirgindir. Şehir aynı zamanda Roma, Bizans ve daha az sayıda Osmanlı anıtını da muhafaza ederken, tarihi kentsel çekirdeği binlerce yıllık tarihi boyunca süreklilik gösteren unsurlara sahiptir. Atina, iki UNESCO Dünya Mirası Alanı'na ev sahipliği yapmaktadır: Atina Akropolisi ve Orta Çağ'dan kalma Dafni Manastırı. Atina'nın 1834 yılında bağımsız Yunan devletinin başkenti olarak kurulmasına kadar uzanan modern dönemin simge yapıları arasında Yunanistan Parlamentosu ve Yunanistan Millî Kütüphanesi, Atina Ulusal ve Kapodistrian Üniversitesi ve Atina Akademisi'nden oluşan Atina Mimari Üçlemesi yer almaktadır. Atina aynı zamanda dünyanın en büyük antik Yunan eserleri koleksiyonuna sahip Ulusal Arkeoloji Müzesi, Akropolis Müzesi, Kiklad Sanat Müzesi, Benaki Müzesi ve Bizans ve Hristiyan Müzesi gibi çeşitli müze ve kültür kurumlarına da ev sahipliği yapmaktadır. Atina, 1896 yılında ilk modern Olimpiyat Oyunlarına ev sahipliği yapmış, 108 yıl sonra da 2004 Yaz Olimpiyatları'na ev sahipliği yaparak Olimpiyatlara birden fazla kez ev sahipliği yapan az sayıdaki şehirden biri olmuştur.^[11] 2016 yılında Atina, UNESCO Öğrenen Şehirler Küresel Ağına katılmıştır.

1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; census21 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
2. ^ "Gross domestic product (GDP) at current market prices by metropolitan regions". 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
3. ^ Vinie Daily, Athens, the city in your pocket, pp 6
4. ^ "v4.ethnos.gr – Οι πρώτοι… Αθηναίοι". Ethnos.gr. July 2011. 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2018. 
5. ^ "Athens". 6 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2008. Ancient Greek Athenai, historic city and capital of Greece. Many of classical civilization's intellectual and artistic ideas originated there, and the city is generally considered to be the birthplace of Western civilization 
6. ^ BBC History on Greek Democracy 19 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Accessed on 26 January 2007
7. ^ "Μόνιμος Πληθυσμός - ELSTAT". www.statistics.gr. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023. 
8. ^ "Athens, Greece Metro Area Population 1950-2023". www.macrotrends.net. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023. 
9. ^ "Maritime passenger statistics". ec.europa.eu (İngilizce). 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023. 
10. ^ "Top 50 Ports". World Shipping Council (İngilizce). 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023. 
11. ^ "CNN/SI - Olympics - Sentiment a factor as Athens gets 2004 Olympics". web.archive.org. 19 Mayıs 2008. 19 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023.