Bilim tarihi

Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Bilim tarihi" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Mayıs 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Bilim tarihi
Arka plan Kuramlar ve sosyoloji Tarih yazıcılığı Sözdebilim
Çağlara göre Erken kültürler Klasik antik dönem İslâm'ın Altın Çağı Rönesans Bilimsel devrim Romantizm
Kültürlere göre Afrika Bizans Orta Çağ Avrupası Çin Hint Orta Çağ İslâm dünyası
Doğa bilimleri Astronomi Biyoloji Botanik Kimya Ekoloji Evrim Jeoloji Jeofizik Paleontoloji Fizik
Matematik Cebir Kalkülüs Kombinatorik Geometri Mantık Olasılık İstatistik Trigonometri
Sosyal bilimler Antropoloji Ekonomi Coğrafya Linguistik Siyaset bilimi Psikoloji Sosyoloji Sürdürülebilirlik
Teknoloji Tarım bilimi Bilgisayar bilimi Malzeme bilimi Mühendislik
Tıp Beşerî tıp Veteriner tıp Anatomi Sinirbilim Nöroloji ve nöroşirürji Beslenme Patoloji Eczacılık
Kronoloji Kategori
g t d

Bilim tarihi, hem doğa hem de toplumsal bilimler dahil olmak üzere bilimsel bilgi ve bilimin gelişiminin incelenmesidir. 18. yüzyıl ile 20. yüzyıl arası dönemde, öteden beri yanlış bilindiği düşünülen olguların bilimsel gerçeklerle değiştirilmesi yolunu izlemiştir.

Bilim, gerçek dünyadaki olayların gözlemlenmesi, açıklanması ve öngörüsünü vurgulayan, bilim adamları tarafından yapılan, doğal dünya hakkındaki deneysel, kuramsal ve pratik bilginin bir bütünüdür. Buna karşılık, bilim tarihçiliği bilim tarihçileri tarafından kullanılan yöntemleri inceler.

İngilizce bir kelime olan ve ilk defa William Whewell tarafından kullanılan scientist (bilim insanı) tanımlaması nispeten yakın bir tarih olan 19. yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır.^[1] Daha önce, araştırmacılar kendilerini "doğa filozofları" olarak adlandırıyorlardı. Doğal dünyaya ilişkin deneysel araştırmalar klasik antik çağlardan beri (örneğin Thales ve Aristo tarafından) tanımlanmış, bilimsel yöntem Orta Çağ'dan beri kullanılmıştır (örneğin, İbn-i Heysem ve Roger Bacon tarafından). Modern bilim, modern çağın erken döneminde, özellikle bilimsel devrim dönemine denk gelen 16. ve 17. yüzyıl Avrupa'sında gelişmeye başladı.^[2] Bilim tarihçileri geleneksel olarak, bilimi, daha önceki araştırmaları da içerecek şekilde yeterince geniş olarak tanımlamıştı.^[3]

18. yüzyıldan 20. yüzyılın sonlarına kadar bilim tarihi, özellikle de fizik ve biyoloji bilimlerinin çoğu için gerçek teorilerin yanlış inançların yerini aldığı, ilerici bir anlatımla sunulmuştur.^[4] Thomas Kuhn'unki gibi daha yeni tarihsel yorumlar, bilim tarihini paradigmalar veya kavramsal sistemler açısından, entelektüel, kültürel, ekonomik ve politik eğilimlerden oluşan daha geniş bir çerçeve içerisinde tasvir etme eğilimindedir.^[5]

1. ^ "Whewell and the coining of 'scientist' in the Quarterly Review » Science Comma". blogs.kent.ac.uk. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016. 
2. ^ Hendrix, Scott E. (2011). "Natural Philosophy or Science in Premodern Epistemic Regimes? The Case of the Astrology of Albert the Great and Galileo Galilei". Teorie Vědy / Theory of Science. 33 (1): 111-132. 18 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2012. 
3. ^ "Amacımız için bilim, doğa olayları ve bunlar arasındaki ilişkilerin sıralı bilgisi olarak tanımlanabilir. "William C. Dampier-Whetham, Bilim, Encyclopædia Britannica, 11. ed. (New York: 1911); "Bilim, ilk olarak, doğal olayların düzenli ve sistematik olarak anlaşılmasını, tanımlanmasını ve/veya açıklanmasını ve ikinci olarak girişim için gerekli [matematiksel ve mantıksal] araçları içerir." Marshall Clagett, Antik Çağda Yunan Bilimi (New York: Collier Books, 1955); "Bilim, algılanan veya hayali olayların sistematik bir açıklamasıdır veya böyle bir açıklamaya dayanır. Matematik bilimde ancak bilimsel açıklamaların ifade edilebileceği sembolik dillerden biri olarak kendine yer bulur." David Pingree, "Hellenophilia versus the History of Science", Isis 83, 559 (1982); Pat Munday, entry "History of Science", New Dictionary of the History of Ideas (Charles Scribner's Sons, 2005).
4. ^ Golinski, Jan (2001). Making Natural Knowledge: Constructivism and the History of Science (reprint bas.). University of Chicago Press. s. 2. ISBN 978-0-226-30232-4. [Bilim tarihi] başladığında, on sekizinci yüzyılda, girişimlerini doğrulamak ve savunmakla ilgilenen bilim adamları (veya "doğa filozofları") tarafından uygulandı. Ahlaki ve kültürel gelişimin ayrılmaz bir parçası olan insan bilgisinin ilerleyen birikiminin sonucu olarak ... günün biliminin sergilendiği tarihleri yazdılar. 
5. ^ Kuhn, T., 1962, "The Structure of Scientific Revolutions", University of Chicago Press, s. 137: "Kısmen seçimle kısmen de çarpıtma yoluyla, daha önceki çağların bilim adamları, örtük olarak, aynı sabit sorunlar kümesi üzerinde ve bilimsel teori ve yöntemdeki en son devrimin bilimsel göründüğü aynı sabit kriterler dizisine uygun olarak çalışmış olarak sunulurlar."