Japoniera | |
---|---|
日本語 | |
![]() | |
Datu orokorrak | |
Lurralde eremua | Japonia, Hawaii, Brasil, Guam, Marshall Uharteak, Palau, Taiwan |
Hiztunak | 126 milioi |
Rankinga | 9 |
Ofizialtasuna | Angaur uhartea (Palau) Japonia de facto |
Eskualdea | Ekialdeko Asia |
UNESCO sailkapena | 1: ziurra |
Araugilea | Ez du (Japoniako Gobernuak eragin handia du) |
Hizkuntza sailkapena | |
giza hizkuntza japoniar hizkuntzak | |
Informazio filologikoa | |
Hizkuntza-tipologia | SOV hizkuntza, nominatibo-akusatibo hizkuntza, hizkuntza eranskaria, moraic language (en) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Denbora gramatikalak | orainaldia eta lehenaldia |
Modu gramatikalak | desiderative (en) ![]() |
Kasu gramatikalak | nominatiboa, genitiboa, akusatiboa, datiboa, lative case (en) ![]() |
Alfabetoa | kanjia, kana, Katakana eta Hiragana |
Hizkuntza kodeak | |
ISO 639-1 | ja |
ISO 639-2 | jpn |
ISO 639-3 | jpn |
Ethnologue | jpn |
Glottolog | nucl1643 |
Wikipedia | ja |
Linguasphere | 45-CAA |
ASCL | 72 |
IETF | ja |
![]() |
Orri honetako testu zati batzuk japoniar idazkerarekin idatzita daude. Euskarri eleaniztun egokirik gabe, galdera ikurrak ikusiko dituzu kanji edo kana karaktereen ordez. |
Japoniera (japonieraz: 日本語, nihongo edo nippongo) Asia ekialdeko hizkuntza bat da. 127 milioi hiztun ditu, gehienak Japonian, baina baita mundu guztian zehar ere japoniar jatorrikoen artean. Japoniera da japoniarrek hitz egiten duten hizkuntza japoniarren familiako hizkuntza nagusia.
Hizkuntza eranskaria da, eta ohorezko sistema konplexua du, igorlearen eta hartzailearen arteko harremanaren eta japoniar gizarteko mailaren araberako hiztegia darabilena. Japonieraren familian, ryukyuan hizkuntzak eta hachijō hizkuntza ere sartzen dira, modu ezberdinean sailkatuta. Hizkuntza isolatu gisa sailkatzen bada ere, zenbait teoriak beste batzuekiko balizko harremanak proposatzen dituzte, hala nola koreerarekin, hizkuntza austronesiarrekin, drabidikoekin edo altaikoekin.
Oso gutxi ezagutzen da hizkuntzaren historiaurreari buruz, ezta noiz agertu zen lehen aldiz Japonian. K.o. III. mendeko dokumentu txinatarrek japonierazko hitz batzuk grabatu zituzten, baina japoniera zaharreko testu garrantzitsuak ez ziren VIII. mendera arte agertu. Heian garaitik (794–1185) aurrera, Txina-japoniera hiztegiko multzo zabalak sartu ziren hizkuntzan, japoniera klasiko goiztiarraren fonologiari eraginez. Japoniera klasiko berantiarrak (1185–1600) gramatika-aldaketa zabalak jasan zituen, baita Europako hitz maileguen lehen agerpena ere. Dialekto estandarraren oinarria Kansai eskualdetik Edo eskualdera (gaur egungo Tokio) aldatu zen japoniera moderno goiztiarrean (XVII. mendearen hasiera - XIX. mendearen erdialdea). 1853an Japoniak bere buruari ezarritako isolamendua amaitu ondoren, Europako hizkuntzetako hitzen mailegua nabarmen egin zuen gora, eta erro ingelesdun hitzak ugaritu ziren.