Samoa

Hierdie artikel handel oor die land in Oseanië. Vir die eilandgroep, sien Samoa-eilande, en vir die eilandgebied van die Verenigde State, sien Amerikaans-Samoa.

Independent State of Samoa (Engels)
Malo Saʻoloto Tutoʻatasi o Sāmoa (Samoaans)
Onafhanklike Staat Samoa

Vlag Wapen
Nasionale leuse: Fa'avae i le Atua Sāmoa (Samoaans vir: "Samoa is gegrond op God")
Volkslied: O le fuʻa o le saʻolotoga o Samoa (Samoaans vir: "Die vaandel van vryheid")
Hoofstad	Apia 13°50′S 171°45′W / 13.833°S 171.750°W / -13.833; -171.750
Grootste stad	Apia
Amptelike tale	Samoaans en Engels
Regering • O le Ao o le Maloa • Eerste minister	Unitêre parlementêre grondwetlike republiek Va'aletoa Sualauvi II Naomi Mataʻafa
Onafhanklikheid • Huidige grondwet • van Nieu-Seeland	28 Oktober 1960 1 Januarie 1962[1]
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	2 842 km2  (167ste) 1 097 myl2 0,3
Bevolking  - 2016-sensus  - Digtheid	195 843[2] 68 / km2 (144ste) 176,1 / myl2
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2020-skatting $1,317 miljard[3] $6 493[3]
BBP (nominaal)  - Totaal  - Per capita	2020-skatting $960 miljoen[3] $4 735[3]
MOI (2018)	0,707[4] (111ste)  –  hoog
Gini (2013)	38,7[5] –  medium
Geldeenheid	Tala (WST)
Tydsone  - Somertyd	(UTC+13) (UTC+14)
Internet-TLD	.ws
Skakelkode	+685
a. Staatshoof

Samoa (Samoaans: Sāmoa, [ˌsaːˈmoa]; Engels: [səˈmoʊə]), amptelik die Onafhanklike Staat Samoa (Samoaans: Malo Sa'oloto Tuto'atasi o Sāmoa; Engels: Independent State of Samoa), tot op 4 Julie 1997 amptelik Wes-Samoa (Engels: Western Samoa), is 'n eilandstaat in die Stille Oseaan en Oseanië met 'n oppervlakte van 2 842 km² en 'n bevolking van 195 843 in 2016.

Samoa is in die ooste van Wallis en Futuna, in die suidooste van Tuvalu, in die suide van Tokelau, in die weste van Amerikaans-Samoa en in die noorde van Tonga geleë. Die hoofstad en grootste stad is Apia. Samoa vorm saam met die eilandgebied Amerikaans-Samoa die Samoa-eilande.^[6]

Die westelike deel van Samoa het as gevolg van die Verdrag van Berlyn in 1889 'n Duitse kolonie geword, terwyl die oostelike deel 'n Amerikaanse kolonie geword het. Tydens die Eerste Wêreldoorlog is Duits-Samoa deur Nieu-Seeland beset en het ná die wapenstilstand van die Duitse Keiserryk 'n Volkebondmandaat van Nieu-Seeland geword. Op 1 Januarie 1962 het Wes-Samoa van Nieu-Seeland sy onafhanklikheid verkry. Samoa is 'n unitêre parlementêre grondwetlike republiek binne die Britse Statebond met die O le Ao o le Malo ("Opperhoof van die Regering") as staatshoof.

1. ↑ (en) Nieu-Seelandse Ministerium van Kultuur en Erfenis (19 Julie 2010). "Towards independence – NZ in Samoa". nzhistory.net.nz. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Januarie 2020. Besoek op 16 Maart 2020.
2. ↑ (en) "Population & Demography Indicator Summary". Saamoaanse Kantoor van Statistiek. Besoek op 16 Maart 2020.^{[dooie skakel]}
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2 3,3} (en) "Samoa". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2019. Besoek op 16 Maart 2020.
4. ↑ (en) "2019 Human Development Index Ranking". United Nations Development Programme. 2019. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Mei 2020. Besoek op 16 Maart 2020.
5. ↑ (en) "Gini Index". Wêreldbank. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Mei 2020. Besoek op 16 Maart 2020.
6. ↑ (en) "Samoa country profile". BBC. 23 Januarie 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 April 2020. Besoek op 16 Maart 2020.