Kalifornia

Kalifornia
State of California
stan
31. stan od 9 września 1850
Ilustracja
Most nad Golden Gate widziany z San Francisco
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Hymn:
I love you, California
Dewiza: (gr.) Eureka (Znalazłem)
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Sacramento

Kod ISO 3166-2

US-CA

Gubernator

Gavin Newsom (D)

Powierzchnia

423 967 km²[1]

Populacja (2017)
• liczba ludności


39 536 653[2]

• gęstość

83,9 os./km²

Strefa czasowa

UTC-08:00
UTC-07:00

Języki urzędowe

angielski

Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Położenie na mapie
Strona internetowa
Kalifornia
Pieczęć Kalifornii

Ten artykuł jest częścią serii:
Polityka stanu
Kalifornia

Kalifornia (ang. California) (wymowa:/kælɪˈfɔrnjə/) – stan na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, najludniejszy w kraju (39 536 653 mieszkańców w 2017 roku)[3], a trzeci pod względem powierzchni (423 967 km²[1]; po Alasce i Teksasie). Stolicą stanu jest Sacramento, a największymi miastami: Los Angeles, San Diego, San Jose i San Francisco[4].

Stan znany jest ze zróżnicowanego środowiska przyrodniczego i klimatu, a także z wielowarstwowego i wielokulturowego społeczeństwa.

Terytorium stanu rozciąga się między wybrzeżem Oceanu Spokojnego a górami Sierra Nevada na wschodzie, pustynią Mojave na południowym wschodzie i lasami (z przewagą sekwoi i jedlicy) na północnym wschodzie. Centrum stanu zajmuje Dolina Kalifornijska, jeden z najbardziej wydajnych rolniczo obszarów na świecie. Leżąca na terenie stanu Dolina Śmierci (86 m p.p.m.) jest najniższym punktem w Ameryce Północnej[5]. Na północy Kalifornia graniczy ze stanem Oregon, na wschodzie z Nevadą, na południowym wschodzie z Arizoną, a na południu z meksykańskim stanem Kalifornia Dolna.

W okresie pierwszych kontaktów z Europejczykami Kalifornię zamieszkiwały ludy: Pomo, Kostanoan, Jokut, Czumasz, Mohave (nie mylić z Mohawkami) i Serrano, mówiące językami: na-dene, tano, penutian i hokan-siu. W końcu XVIII w. Kalifornia została skolonizowana przez hiszpańskich osadników i stała się częścią wicekrólestwa Nowej Hiszpanii. W 1821 wraz z innymi terytoriami wchodzącymi w skład wicekrólestwa uzyskała niepodległość i stała się częścią Meksyku. Przez powstanie osadników amerykańskich i wojnę meksykańsko-amerykańską w latach 1846–1848 Kalifornia stała się częścią Stanów Zjednoczonych. W 1850 Kalifornia została przyjęta do Unii jako 31. stan. W XIX wieku, na wieść o odkryciu złóż złota w okolicach San Francisco, wybuchła tzw. Gorączka Złota. Było to przełomowe wydarzenie w dziejach całej Kalifornii. Dzięki masowemu napływowi osadników i poszukiwaczy złota stan zaczął się rozwijać. Wpływ gorączki złota na ten obszar doskonale obrazuje przykład San Francisco – z osady stało się nagle ludnym i prężnym miastem.

Na początku XX wieku Los Angeles stało się centrum amerykańskiego show-biznesu, który do dziś jest wizytówką miasta. Innymi ważnymi dla stanu dziedzinami gospodarki są turystyka, rolnictwo (głównie w Dolinie Kalifornijskiej), przemysł kosmiczny, informatyka i przemysł naftowy.

Gospodarka Kalifornii, mierzona produktem krajowym brutto, jest największa pośród amerykańskich stanów[6]. Gdyby Kalifornia była samodzielnym państwem, byłaby 5. gospodarką na świecie, z produktem krajowym brutto wyższym niż PKB Wielkiej Brytanii[7].

  1. a b State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
  2. U.S. Census Bureau QuickFacts: California [online], census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
  3. Resident Population Data – 2010 Census. U.S. Census Bureau. [dostęp 2011-02-02]. (ang.).
  4. Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie uscb
    BŁĄD PRZYPISÓW
  5. Land Below Sea Level. 2011-05-08. (ang.).
  6. Caitlin E. Coakley, Daniel A. Reed, Shane T. Taylor: Gross Domestic Product by State. U.S. Bureau of Economic Analysis, czerwiec 2009. [dostęp 2011-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-15)]. (ang.).
  7. Kieran Corcoran, Business Insider – Kalifornia jest obecnie piątą gospodarką na świecie. Wyprzedziła Wielką Brytanię [online], 6 maja 2018 [dostęp 2019-09-14].

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne