Covid-19-pandemie

Koronaviruspandemie van 2019-2020

Ligging van Wuhan, die oorspronklike episentrum van die pandemie, in China
Datum	12 Desember 2019 – voortdurend
Ligging	Oorsprong: Wuhan, Hubei, China
Data vanaf 21 November 2024[1] Ligging Gevalle Sterftes Wêreld[lower-alpha 1] 776 798 109 7 074 387 Europese Unie[lower-alpha 2] 186 275 774 1 265 412 Verenigde State van Amerika 103 436 829 1 206 841 Volksrepubliek China[lower-alpha 3] 99 381 151 122 374 Indië 45 044 281 533 654 Frankryk 39 026 308 168 091 Duitsland 38 437 756 174 979 Brasilië 37 511 921 702 116 Suid-Korea 34 571 873 35 934 Japan 33 803 572 74 694 Italië 26 826 486 197 542 Verenigde Koninkryk 25 012 160 232 112 Rusland 24 596 922 403 627 Turkye 17 004 729 101 419 Spanje 13 980 340 121 852 Australië 11 861 161 25 236 Viëtnam 11 624 000 43 206 Argentinië 10 107 425 130 700 Republiek China 9 970 937 17 672 Nederland 8 644 095 22 986 Iran 7 627 863 146 837 Meksiko 7 622 324 334 784 Indonesië 6 829 759 162 059 Pole 6 760 489 120 910 Colombia 6 394 414 142 727 Oostenryk 6 082 877 22 534 Griekeland 5 730 852 39 656 Portugal 5 669 664 29 041 Oekraïne 5 540 802 109 923 Chili 5 404 297 64 482 Maleisië 5 318 418 37 351 België 4 889 888 34 339 Israel 4 841 558 12 707 Kanada 4 819 055 55 282 Tsjeggië 4 814 324 43 707 Thailand 4 804 181 34 735 Peru 4 526 977 220 975 Switserland 4 469 004 14 170 Filippyne 4 173 631 66 864 Suid-Afrika 4 072 819 102 595 Roemenië 3 566 701 68 899 Denemarke 3 442 484 9 919 Singapoer 3 006 155 2 024 Hongkong 2 876 106 13 466 Swede 2 765 897 28 053 Nieu-Seeland 2 653 166 4 449 Serwië 2 583 470 18 057 Irak 2 465 545 25 375 Hongarye 2 236 415 49 095 Bangladesj 2 051 476 29 499 Slowakye 1 884 243 21 253 Georgië 1 864 383 17 151 Republiek Ierland 1 750 432 9 901 Jordanië 1 746 997 14 122 Pakistan 1 580 631 30 656 Noorweë 1 525 190 5 732 Kasakstan 1 504 370 19 072 Finland 1 499 712 11 466 Litaue 1 400 966 9 850 Slowenië 1 360 030 9 914 Kroasië 1 349 385 18 775 Bulgarye 1 338 113 38 758 Marokko 1 279 115 16 305 Puerto Rico 1 252 713 5 938 Guatemala 1 250 392 20 203 Libanon 1 239 904 10 947 Costa Rica 1 235 736 9 374 Bolivië 1 212 149 22 387 Tunisië 1 153 361 29 423 Kuba 1 113 662 8 530 Ecuador 1 078 805 36 055 Verenigde Arabiese Emirate 1 067 030 2 349 Panama 1 044 987 8 756 Uruguay 1 041 810 7 686 Mongolië 1 011 489 2 136 Nepal 1 003 450 12 031 Belarus 994 038 7 118 Letland 977 765 7 475 Saoedi-Arabië 841 469 9 646 Azerbeidjan 836 484 10 353 Paraguay 735 759 19 880 Siprus 708 693 1 494 Staat Palestina 703 228 5 708 Bahrein 696 614 1 536 Sri Lanka 672 809 16 907 Koeweit 667 290 2 570 Dominikaanse Republiek 661 103 4 384 Moldowa 650 661 12 281 Mianmar 643 221 19 494 Estland 612 593 2 998 Venezuela 552 695 5 856 Egipte 516 023 24 830 Katar 514 524 690 Libië 507 269 6 437 Ethiopië 501 244 7 574 Réunion 494 595 921 Honduras 472 909 11 114 Armenië 453 040 8 779 Bosnië en Herzegowina 403 979 16 403 Oman 399 449 4 628 Luxemburg 396 118 1 000 Noord-Masedonië 352 049 9 990 Zambië 349 892 4 078 Broenei 349 348 181 Kenia 344 109 5 689 Albanië 337 195 3 608 Botswana 330 696 2 801 Mauritius 329 238 1 074 Kosovo 274 279 3 212 Algerië 272 173 6 881 Nigerië 267 189 3 155 Zimbabwe 266 396 5 740 Montenegro 251 280 2 654 Afghanistan 235 214 7 998 Mosambiek 233 845 2 252 Martinique 230 354 1 104 Laos 219 060 671 Ysland 210 688 186 Guadeloupe 203 235 1 021 El Salvador 201 961 4 230 Trinidad en Tobago 191 496 4 390 Maledive 186 694 316 Oesbekistan 175 081 1 016 Namibië 172 556 4 110 Ghana 172 227 1 462 Uganda 172 159 3 632 Jamaika 157 331 3 618 Kambodja 139 325 3 056 Rwanda 133 266 1 468 Kameroen 125 279 1 974 Malta 123 148 925 Barbados 108 835 593 Angola 107 482 1 937 Demokratiese Republiek die Kongo 100 980 1 474 Frans-Guyana 98 041 413 Senegal 89 315 1 972 Malawi 89 168 2 686 Kirgisië 88 953 1 024 Ivoorkus 88 454 835 Suriname 82 503 1 406 Nieu-Kaledonië 80 203 314 Frans-Polinesië 79 451 650 Eswatini 75 356 1 427 Guyana 74 491 1 302 Belize 71 430 688 Fidji 69 047 885 Madagaskar 68 575 1 428 Jersey 66 391 161 Kaap Verde 64 474 417 Soedan 63 993 5 046 Mauritanië 63 876 997 Bhoetan 62 697 21 Sirië 57 423 3 163 Burundi 54 569 15 Guam 52 287 419 Seychelle 51 892 172 Gaboen 49 056 307 Andorra 48 015 159 Papoea-Nieu-Guinee 46 864 670 Curaçao 45 883 305 Aruba 44 224 292 Tanzanië 43 298 846 Mayotte 42 027 187 Togo 39 535 290 Bahamas 39 127 849 Guinee 38 582 468 Man (eiland) 38 008 116 Lesotho 36 138 709 Guernsey 35 326 67 Faroëreilande 34 658 28 Haïti 34 558 860 Mali 33 177 743 Gefedereerde State van Mikronesië 31 765 65 Kaaimanseilande 31 472 37 St. Lucia 30 288 410 Benin 28 036 163 Somalië 27 334 1 361 Salomonseilande 25 954 199 Amerikaanse Maagde-eilande 25 389 132 San Marino 25 292 126 Republiek die Kongo 25 234 389 Oos-Timor 23 460 138 Burkina Faso 22 155 400 Liechtenstein 21 606 89 Gibraltar 20 550 113 Grenada 19 693 238 Bermuda 18 860 165 Suid-Soedan 18 855 147 Tadjikistan 17 786 125 Monaco 17 181 67 Ekwatoriaal-Guinee 17 130 183 Samoa 17 057 31 Tonga 16 992 13 Marshalleilande 16 297 17 Nicaragua 16 194 245 Dominica 16 047 74 Djiboeti 15 690 189 Sentraal-Afrikaanse Republiek 15 443 113 Noordelike Mariana-eilande 14 985 41 Gambië 12 627 372 Saint-Martin 12 324 46 Vanuatu 12 019 14 Groenland 11 971 21 Jemen 11 945 2 159 Karibiese Nederland 11 922 41 Sint Maarten 11 051 92 Eritrea 10 189 103 St. Vincent en die Grenadine 9 674 124 Guinee-Bissau 9 614 177 Niger 9 528 315 Comore-eilande 9 109 160 Antigua en Barbuda 9 106 146 Amerikaans-Samoa 8 359 34 Liberië 8 090 294 Sierra Leone 7 985 126 Tsjad 7 702 194 Britse Maagde-eilande 7 628 64 Cookeilande 7 375 2 Turks- en Caicoseilande 6 824 40 São Tomé en Príncipe 6 771 80 St. Kitts en Nevis 6 607 46 Palau 6 372 10 Sint Bartholomeus 5 507 5 Nauru 5 393 1 Kiribati 5 085 24 Anguilla (eiland) 3 904 12 Wallis en Futuna 3 760 9 Macau 3 514 121 Sint Pierre en Miquelon 3 426 2 Tuvalu 2 943 1 Sint Helena, Ascension en Tristan da Cunha 2 166 0 Falkland-eilande 1 923 0 Montserrat 1 403 8 Niue 1 092 0 Tokelau 80 0 Vatikaanstad 26 0 Pitcairneilande 4 0 Noord-Korea 0 0 Turkmenistan 0 0 ↑ Lande wat nie data rapporteer vir 'n spesifieke kolom nie se data is nie ingesluit by die wêreldtotaal vir dié kolom nie. ↑ Data vir lidlande van die Europese Unie word individueel gelys, maar word ook gerieflikheidshalwe hier bygetel. Hulle word nie dubbel getel vir die wêreldtotaal nie. ↑ Sluit nie spesiale administratiewe streke (Hong Kong en Macau) of Taiwan in nie.

Die Koronaviruspandemie van 2019-2020 verwys na die uitbreek van die Koronavirussiekte-2019, wat veroorsaak word deur die EARS-KoV-2-virus.^[2] Die uitbreek van 'n nuwe stam van die koronavirus is aanvanklik in Desember 2019 in die stad Wuhan, Hubei, Volksrepubliek China geïdentifiseer toe 'n groep mense met longontsteking gediagnoseer is sonder 'n duidelike oorsaak.^[3][4]

Die covid-19-uitbraak kan as 'n pandemie gekenmerk word, het die hoof van die Wêreldgesondheidsorganisasie, Tedros Adhanom Ghebreyesus, op 11 Maart 2020 in Genève gesê.^[5] Op 13 Maart 2022 het die pandemie meer as 456 miljoen gevalle en 6.04 miljoen sterftes veroorsaak, wat dit een van die dodelikste in die geskiedenis maak.

Die eerste bevestigde geval in Suid-Afrika van die covid-19-siekte is op 4 Maart 2020 aangemeld. Dr. Zweli Mkhize, destyds minister van gesondheid het verklaar dat die Nasionale Instituut vir Oordraagbare Siektes (NICD) bevestig het dat 'n man van KwaZulu-Natal positief getoets is na 'n besoek aan Italië.^[6] Volgens statistieke van die departement van gesondheid op 15 Januarie 2024 was daar meer as 4 miljoen bevestigde gevalle in Suid-Afrika met 102 595 sterftes.

Die virus versprei primêr tussen mense op soortgelyke manier as griep, deur asemhalingsdruppels wat tydens hoes of nies geproduseer word.^[7] Die tyd tussen blootstelling en die begin van die simptome is gewoonlik vyf dae, maar dit kan wissel van twee tot veertien dae.^[8]

Simptome kan koors, hoes en kortasemigheid insluit.^[9] Komplikasies kan longontsteking en akute respiratoriese noodsindroom insluit. Aanvanklik was daar geen entstof of spesifieke antivirale behandeling beskikbaar nie, hoewel dadelik met laboratoriumnavorsing begin is. Pogings was aanvanklik gerig op die hantering van simptome en ondersteunende terapie. Aanbevole voorkomende maatreëls het gereelde handewas, handhawing van afstand van siek mense, monitering en selfisolasie vir veertien dae vir mense wat vermoed dat hulle besmet is, ingesluit.^[10]

Openbare gesondheidsreaksies in China en regoor die wêreld sluit in reisbeperkings, kwarantyn en instel van 'n staat van inperking. Dit sluit in die afsluiting van Hubei en verskeie maatreëls in China; die kwarantyn van die Britse vaartuig Diamond Princess in Japannese waters; sowel as afsluitings in Italië.^[11] Sommige lughawens en treinstasies het siftingsmetodes soos temperatuurmeting en gesondheidsverklaringsvorms ingestel.^[12] Verskeie lande het advies uitgereik wat waarsku teen reis na streke met voortgesette oordrag in die gemeenskap, soos Sentraal-China, Italië en Iran.^[13][14][15] Skole is vir minstens 1,2 miljard kinders gesluit, insluitend alle skole en verskeie universiteite in China, Iran, Japan en Italië.^{[16][17][18][19]}

Die pandemie het wêreldwye sosiale en ekonomiese ontwrigting veroorsaak,^[20] waaronder die grootste wêreldwye resessie sedert die Groot Depressie.^[21] Tot 100 miljoen mense het in uiterste armoede verval^[22] en wêreldwye hongersnode het 265 miljoen mense geraak.^[23] Die pandemie het gelei tot die uitstel of kansellasie van sport-, godsdienstige, politieke en kulturele geleenthede,^[24] wydverspreide aanbodtekorte is vererger deur paniekaankope,^[25] en die vermindering van die uitlaat van besoedelende stowwe en kweekhuisgasse.^[26][27] Dit het ook vreemdelingehaat en rassisme teen mense van Chinese en Oos-Asiatiese afkoms ingesluit,^{[28][29][30][31][32]} en die verspreiding van verkeerde inligting en fopnuus oor die virus, hoofsaaklik aanlyn.^[33][34][35] 'n Voorbeeld van sodanige vals inligting is die samesweringsteorievideo, Plandemic, wat in Mei 2020 vrygestel is.

1. ↑ Ritchie, Hannah; Mathieu, Edouard; Rodés-Guirao, Lucas; Appel, Cameron; Giattino, Charlie; Ortiz-Ospina, Esteban; Hasell, Joe; Macdonald, Bobbie; Beltekian, Diana; Dattani, Saloni; Roser, Max (2020–2023). "Coronavirus Pandemic (COVID-19)". Our World in Data (in Engels). Besoek op 21 November 2024.
2. ↑ "Rolling updates on coronavirus disease (COVID-19)" (in Engels). Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO). 28 Februarie 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Mei 2020.
3. ↑ El coronavirus se propagó desde el mercado de Wuhan y tenemos pruebas, dicen los científicos (Spanish) Infoterio Notícias | Ciencia y Tecnología. Consulted on February 7, 2023.
4. ↑ The Huanan Seafood Wholesale Market in Wuhan was the early epicenter of the COVID-19 pandemic Science. Consulted on February 7, 2023.
5. ↑ Coronavirus outbreak 'can be characterised as a pandemic'. https://www.timeslive.co.za/news/world/2020-03-11-coronavirus-outbreak-can-be-characterised-as-a-pandemic-who-chief/ Geargiveer 12 Maart 2020 op Wayback Machine Besoek 11 Maart 2020.
6. ↑ Tania Heyns, Eerste geval van Covid-19 in Suid-Afrika aangemeld, https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/eerste-geval-covid-19-in-sa-aangemeld/ Maroela Media, 5 Maart 2020.
7. ↑ "Getting your workplace ready for COVID-19" (PDF). World Health Organization. 27 Februarie 2020.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
8. ↑ Rothan, Hussin A.; Byrareddy, Siddappa N. (26 Februarie 2020). "The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease (COVID-19) outbreak". Journal of Autoimmunity: 102433. doi:10.1016/j.jaut.2020.102433. ISSN 0896-8411. PMID 32113704.
9. ↑ Symptoms of Novel Coronavirus (2019-nCoV) | CDC. U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 10 Februarie 2020. Besoek 11 Februarie 2020.
10. ↑ "Q&A on coronaviruses". World Health Organization (WHO). 11 Februarie 2020. Besoek 24 Februarie 2020.
11. ↑ Coronavirus: Shanghai neighbour Zhejiang imposes draconian quarantine. South China Morning Post. 6 Februarie 2020. Besoek op 8 Februarie 2020.
12. ↑ "Coronavirus Update: Masks And Temperature Checks In Hong Kong". Nevada Public Radio. Besoek op 26 Januarie 2020
13. ↑ "Coronavirus Disease 2019 Information for Travel". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 3 Februarie 2020. Argief op 30 Januarie 2020. Besoek op 6 Februarie 2020.
14. ↑ Deerwester, Jayme; Gilbertson, Dawn. "Coronavirus: US says 'do not travel' to Wuhan, China, as airlines issue waivers, add safeguards". USA Today. Besoek op 26 Januarie 2020.
15. ↑ "Coronavirus Live Updates: Europe Prepares for Pandemic as Illness Spreads From Italy". The New York Times. 26 Februarie 2020. Besoek 26 Februarie 2020.
16. ↑ Wang, Vivian; Inoue, Makiko (4 Maart 2020). "'When Can We Go to School?' Nearly 300 Million Children Are Missing Class". The New York Times (in Engels). ISSN 0362-4331. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Mei 2020. Besoek op 5 Maart 2020.
17. ↑ Palermo, Angela Giuffrida Lorenzo Tondo in; Beaumont, Peter (4 Maart 2020). "Italy orders closure of all schools and universities due to coronavirus". The Guardian (in Engels). ISSN 0261-3077. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2020. Besoek op 5 Maart 2020.
18. ↑ "PM Abe asks all schools in Japan to temporarily close over coronavirus". Kyodo News+ (in Engels). Kyodo News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 April 2020. Besoek op 5 Maart 2020.
19. ↑ "Iran Announces Closure Of Universities, Schools As Coronavirus Death Toll Rises". RFE/RL (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Mei 2020. Besoek op 5 Maart 2020.
20. ↑ "Here Comes the Coronavirus Pandemic: Now, after many fire drills, the world may be facing a real fire". Editorial. The New York Times. 29 Februarie 2020. Besoek op 1 Maart 2020. }}
21. ↑ "The Great Lockdown: Worst Economic Downturn Since the Great Depression". IMF Blog. Besoek op 23 April 2020.
22. ↑ "Senior Officials Sound Alarm over Food Insecurity, Warning of Potentially 'Biblical' Famine, in Briefings to Security Council". United Nations. 21 April 2020.
23. ↑ "As famines of 'biblical proportion' loom, Security Council urged to 'act fast'". UN News (in Engels). 21 April 2020. Besoek op 10 Julie 2020.
24. ↑ "A List of What's Been Canceled Because of the Coronavirus". The New York Times. 1 April 2020. Besoek op 11 April 2020."
25. ↑ Scipioni, Jade (18 Maart 2020). "Why there will soon be tons of toilet paper, and what food may be scarce, according to supply chain experts". CNBC. Besoek op 19 Maart 2020.
26. ↑ Watts, Jonathan; Kommenda, Niko (23 Maart 2020). "Coronavirus pandemic leading to huge drop in air pollution". The Guardian. ISSN 0261-3077. Besoek op 8 April 2020. {{cite news}}: Onbekende parameter |name-list-format= geïgnoreer (hulp)
27. ↑ "Analysis: Coronavirus temporarily reduced China's CO2 emissions by a quarter". Carbon Brief. 19 Februarie 2020. Besoek op 8 April 2020.
28. ↑ Young, Evan (31 Januarie 2020). "'This is racism': Chinese-Australians say they've faced increased hostility since the coronavirus outbreak began". Special Broadcasting Service.
29. ↑ Iqbal, Nosheen (1 Februarie 2020). "Coronavirus fears fuel racism and hostility, say British-Chinese". The Observer. ISSN 0029-7712. Besoek 4 Februarie 2020.
30. ↑ "Coronavirus fears trigger anti-China sentiment across the globe". Global News. Besoek op 4 Februarie 2020.
31. ↑ Yeung, Jessie. "As the coronavirus spreads, fear is fueling racism and xenophobia". CNN. Besoek 4 Februarie 2020.
32. ↑ Darrach, Amanda (25 Februarie 2020). "The new coronavirus and racist tropes". Columbia Journalism Review
33. ↑ "Fake Facts Are Flying About Coronavirus. Now There's A Plan To Debunk Them". NPR. Besoek 23 Februarie 2020.
34. ↑ Perper, Rosie (5 Maart 2020). "As the coronavirus spreads, one study predicts that even the best-case scenario is 15 million dead and a $2.4 trillion hit to global GDP". Business Insider (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Maart 2020 – via Yahoo!.
35. ↑ Clamp, Rachel (5 Maart 2020). "Coronavirus and the Black Death: spread of misinformation and xenophobia shows we haven't learned from our past". The Conversation (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020 – via Yahoo!.