Diserth

Diserth

Math	pentref, cymuned
Poblogaeth	2,269, 2,523
Daearyddiaeth
Sir	Sir Ddinbych
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	372.3 ha
Cyfesurynnau	53.3°N 3.4°W
Cod SYG	W04000153
Cod OS	SJ056789
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	Gareth Davies (Ceidwadwyr)
AS/au y DU	Becky Gittins (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Am y pentrefan yn ne Powys gweler Diserth, Powys.'

Pentref canolig ei faint a chymuned yn Sir Ddinbych, Cymru, yw Diserth ( Diserth )^[1][2] neu Dyserth.^[3][4] Mae'n gorwedd ychydig o filltiroedd i'r de o Brestatyn ac i'r dwyrain o dref Rhuddlan. Poblogaeth 2566 (Cyfrifiad 2001).

Yn yr Oesoedd Canol, Diserth oedd canolfan cwmwd Prestatyn, yng nghantref Tegeingl. Yma, ar gyrion y pentref presennol, roedd plasdy Botryddan, canolfan y Conwyaid, un o deuluoedd uchelwrol grymusaf y Gogledd. Yn ôl yr hynafiaethydd Edward Lhuyd, claddwyd y bardd ac ysgolhaig Dafydd Ddu o Hiraddug (bu farw tua 1370) yn eglwys Diserth.

Ger y pentref ceir olion hen chwareli a rhaeadrau, ac mae bryn deniadol Moel Hiraddug yn y cyffiniau. Gorwedd ar yr A5151 ac mae rhan o Lwybr y Gogledd yn rhedeg heibio i'r pentref.

1. ↑ Gwyddoniadur Cymru (Gwasg Prifysgol Cymru, 2008), tud. 295
2. ↑ Dictionary of Place-names in Wales (Gwasg Gomer, 2007), tud. 125
3. ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
4. ↑ British Place Names; adalwyd 15 Ionawr 2022