Boeddhisme

Boeddhisme
Stigter
Siddhartha Gautama
Volgelinge
488–535 miljoen
Geskiedenis
Geskiedenis van Boeddhisme • Kloosterlewe
Belangrike begrippe
Afhanklike ontstaan • Dharma • Drie Juwele • Drie kenmerke van die bestaan • Dukkha • Edel Agtvoudige Pad • Karma • Nirwana • Samsara • Verligting • Vier Edel Waarhede
Strominge
Mahayana • Suiwer Land • Theravada • Tibettaanse Boeddhisme • Vajrayana • Zen
Geskrifte
Boeddhavamsa • Pali-kanon • Lotussoetra
s • b • w

Boeddhisme is ’n Dharmiese geloof of filosofie (Sanskrit: dharma; Pali: dhamma). Dit sluit ’n verskeidenheid tradisies, gelowe en spirituele gebruike in wat grootliks geskoei is op die leringe van Gautama Boeddha, algemeen bekend as die Boeddha ("die verligte een").

Volgens die Boeddhistiese tradisie het die Boeddha tussen die 6de en 4de eeu v.C. op die noordoostelike Indiese subkontinent gewoon en ander onderrig.^[1] Boeddhiste beskou hom as ’n "verligte" of "ontwaakte" onderwyser wat sy insig gedeel het om ander te help om hul lyding te beëindig deur die verbanning van onkunde en begeertes en deur die ontwikkeling van hul gees.

Geleerdes erken oor die algemeen twee bestaande takke van Boeddhisme: Theravada ("Tradisie van die Oudstes", soms verkeerdelik "Hinayana" genoem) en Mahayana ("Die Groot Voertuig"). Theravada het baie volgelinge in Sri Lanka en Suidoos-Asië (onder meer in Thailand, Birma, Laos, Kambodja). Mahayana kom voor in Oos-Asië (onder meer in China, Korea, Japan, Viëtnam, Singapoer, Taiwan) en sluit in die tradisies van Suiwer Land, Zen, Nichiren-Boeddhisme, Tibettaanse Boeddhisme, Shingon en ander. Vajrayana, ’n stel leringe wat toegeskryf word aan Indiese siddhas, kan beskou word as ’n derde tak of bloot deel van Mahayana. Tibettaanse Boeddhisme, soos beoefen in Tibet, Bhoetan, Nepal, die Himalajastreek van Indië, Kalmikië,^[2] Mongolië en omringende gebiede,^[3] volg die Vajrayana-leringe van die 8ste-eeuse Indië.^[4]

In Theravada-Boeddhisme is die primêre doel die behaling van die verhewe staat nirwana, wanneer ’n mens ontsnap van die siklus van lyding en hergeboorte.^[5] In Mahayana- en Tibettaanse Boeddhisme word na boeddhaskap gestrewe deur ’n bodhisattva te word en juis in dié siklus te bly met die doel om ander te help om verligting te behaal.^[6]

Boeddhistiese skole verskil oor die presiese aard van die pad na nirwana, die belangrikheid en egtheid van verskeie geskrifte en veral die toepassing daarvan.^[7][8] Een ding waaroor almal eens is, is dat daar geen skeppingsgod bestaan nie. Die grondbeginsels van die Boeddhistiese tradisie is die Drie Juwele: die Boeddha, die dharma (geloof) en die sangha (gemeenskap). Om "toevlug tot die drievoudige juweel" te neem is tradisioneel ’n verklaring dat iemand die Boeddhistiese pad volg, en onderskei Boeddhiste gewoonlik van nie-Boeddhiste.^[9] Ander praktyke kan insluit die gehoorsaming van etiese grondreëls; die ondersteuning van die kloostergemeenskap; afstanddoening van die gewone lewe om ’n Boeddhistiese kloosterlewe te lei; die ontwikkeling van die gees en die beoefening van meditasie; die kweek van groter wysheid en oordeel; die bestudering van die geskrifte; godsdienspraktyke; seremonies; en, in die Mahayana-tradisie, smeekbedes tot die boeddhas en bodhisattvas.

1. ↑ "Buddhism". (2009). In Encyclopædia Britannica aanlyn. URL besoek op 26 November 2009
2. ↑ "Candles in the Dark: A New Spirit for a Plural World" deur Barbara Sundberg Baudot, bl. 305
3. ↑ Powers, John (2007). Introduction to Tibetan Buddhism (Hers. uitg.). Ithaca, New York: Snow Lion Publications. pp. 26–27. ISBN 978-1-55939-282-2.
4. ↑ White, David Gordon (red.) (2000). Tantra in Practice. Princeton University Press. p. 21. ISBN 0-691-05779-6.
5. ↑ Gethin 1998, pp. 27–28, 73–74.
6. ↑ Powers, John (2007). Introduction to Tibetan Buddhism (Hers. uitg.). Ithaca, New York: Snow Lion Publications. pp. 392–3, 415. ISBN 978-1-55939-282-2.
7. ↑ Williams 1998, pp. 275f.
8. ↑ Robinson 1998, p. xx.
9. ↑ Padmasambhava 2004, p. 111.