Romeinse Ryk

IMPERIVM ROMANVM
Romeinse Ryk

← 27 v.C. – 476 → →
Vlag Wapen
Leuse: senatvs popvlvsqve romanvs (Latyns vir: "Die Senaat en Volk van Rome")
Die Romeinse Ryk in sy grootste uitbreiding in 117 onder keiser Trajanus.
Hoofstad	Rome (286 v.C.-330) Konstantinopel (330-476)
Taal/Tale	Latyn en Grieks
Godsdiens	Romeinse mitologie (tot 380) Christendom (ná 380)
Regering	Monargie
Wetgewer	Senaat
Historiese tydperk	Antieke
- Augustus Octavianus word keiser	27 v.C.
- Troonafstand van Romulus Augustulus	476
Oppervlakte
- 117	5 000 000 km2 1 930 511 sq mi
Bevolking
- 117 skatting	88 000 000
Digtheid	17,6 /km²  45,6 /sq mi
Geldeenheid	denarii = 100 brons-sesterces = 400 koper-asses

Die Romeinse Ryk (Latyn: IMPERIVM ROMANVM) verwys na die gebied wat tussen 27 v.C. en die 5de en 6de eeu n.C. deur 'n reeks van keisers geregeer is. Dit was een van die grootste ryke in die wêreldgeskiedenis en die bevolking het gegroei tot 'n geskatte 50 tot 90 miljoen. Gebiede wat 'n deel van die ryk was, het gestrek vanaf Brittanje tot Egipte en het vele nasies en kulture ingesluit.

Geskiedkundiges verdeel die geskiedenis van die Romeinse Ryk meestal in drie groot tydperke - die monargie of koningstyd, die republiek en die keiserryk. Die geskiedenis van die Romeinse monargie, wat eeue lank bestaan het, is in 'n wasigheid gehul. Groot dele daarvan is net in die vorm van stigtingsmites oorgelewer waarin Rome se bestaan vir latere generasies gelegitimeer is. Argeologiese vondse dui daarop dat die gebied van Rome ten minste vanaf die tweede millennium v.C., die Bronstydperk dus, bewoon was. Antieke Romeine gee die stigtingsdatum van hul stad en die regentskap van die eerste Romeinse koning, Romulus, as die middel van die 8ste eeu v.C. aan.

Die Romeinse Keiserryk het na die burgeroorlog, wat na Julius Caesar se dood uitgebreek het, uit die Romeinse Republiek en die daaropvolgende Prinsipaat onder Augustus ontstaan. Alhoewel die Romeinse Ryk bestaan het tot die jaar 476, het die Ryk vir alle praktiese doeleindes geskei tussen die ooste en weste.

Wat Rome se groei tot 'n wêreldryk van ongekende formaat des te meer opspraakwekkend maak, is die feit dat die Romeine betreklik laat tot die toneel van Mediterreense moondhede toegetree het. Hul opstyging tot 'n streeksmoondheid in die laaste eeue v.C. val saam met 'n lang tydperk van algemene instabiliteit in die Mediterreense wêreld. Op 'n baie geskikte moment in die geskiedenis het Rome met sy fondament van republikeinse instellings en sy gedissiplineerde strydmag die kans gegryp om sy mededingers een na die ander met die militêre slaankrag van sy legioene uit te skakel.^[1]

'n Verskeidenheid teorieë is deur wetenskaplikes ontwikkel aangaande die krisis en ondergang van die Wes-Romeinse Ryk en die Mediterreense beskawing in die laat antieke tydperk. Kyle Harper, professor in die departement van klassieke lettere aan die Universiteit van Oklahoma het in sy werk The Fate of Rome, wat in 2017 gepubliseer is, 'n ander, opspraakwekkende verklaring gelewer. Hy verduidelik die samehang tussen die antieke klimaatoptimum, wat tot omstreeks 150 n.C. voortgeduur het, en die bloeitydperk van die Romeinse Ryk. In die daaropvolgende oorgangstydperk het volgens hom ingrypende veranderinge plaasgevind as gevolg van klimatiese veranderinge, natuurrampe, epidemieë en hongersnode waartydens die Mediterreense bevolking gehalveer is.^[2]

1. ↑ Kyle Harper: The Fate of Rome. Climate, Disease and the End of an Empire. Princeton and Oxford: Princeton University Press 2017, bl. 4
2. ↑ The Guardian, 11 April 2019: The Fate of Rome by Kyle Harper review – climate, disease and the end of an empire. Besoek op 16 Mei 2019