Suid-Korea

Republiek Korea
대한민국 / 大韓民國 (Koreaans)
Daehanminguk

Vlag Wapen
Nasionale leuse: 홍익인간/弘益人間[1] (Koreaans vir: "Bring voordeel vir die mensdom")
Volkslied: Aegukga 애국가 (Koreaans vir: "Die Patriotiese Lied")
Hoofstad	Seoel 37°33′N 126°58′O / 37.550°N 126.967°O / 37.550; 126.967
Grootste stad	Seoel
Amptelike tale	Koreaans en gebaretaal[2]
Regering • President • Eerste minister	Unitêre presidensiële grondwetlike republiek Yoon Suk-yeol Han Duck-soo
Onafhanklikheid Vorming • Gojoseon (mitologies) • Drie Koninkryke • Balhae- en Silla-koninkryke • Goryeo-dinastie • Joseon-dinastie • Keiserryk • Japannese anneksasie • Onafhanklikheidsverklaring • Japannese oorgawe • Amerikaanse administrasie • Eerste republiek • Huidige grondwet	2333 v.C. 57 v.C. 668 918 17 Julie 1392 12 Oktober 1897 22 Augustus 1910 1 Maart 1919 2 September 1945 8 September 1945 15 Augustus 1948 25 Februarie 1988
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	99 720[3] km2  (109de) 38 502 myl2 2,7 (2015)[4]
Bevolking  - 2024-skatting  - 2010-sensus  - Digtheid	52 081 799[3] (28ste) 48 580 000 522,3 / km2 (15de) 1 352,7 / myl2
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2024-skatting $3 058 miljard[5] (14de) $59 330[5] (28ste)
BBP (nominaal)  - Totaal  - Per capita	2024-skatting $1 761 miljard[5] (14de) $34 165[5] (33ste)
MOI (2022)	0,929[6] (19de)  –  baie hoog
Gini (2016)	31,4[7](93ste) –  medium
Geldeenheid	Won (simbool: ₩) (KRW)
Tydsone  - Somertyd	KST (UTC+9) nie toegepas nie (UTC+9)
Internet-TLD	.kr, .한국
Skakelkode	+82

Suid-Korea (Koreaans: 한국, Hanja: 韓國, Hanguk), amptelik die Republiek Korea (Koreaans: 대한민국, Hanja: 大韓民國, Daehanminguk, luister (hulp·inligting), letterlik: "Groot Han-Republiek" of "Groot Koreaanse Republiek"), is 'n grondwetlike republiek in Oos-Asië wat die suidelike helfte van die Koreaanse Skiereiland en eilande langs die kus beslaan. Jeju, die grootste eiland, is ongeveer 82 km suid van die vasteland geleë.

Die land word in die noorde begrens deur die Demokratiese Volksrepubliek Korea (Noord-Korea), in die ooste deur die See van Japan (wat in Suid-Korea egter Oossee genoem word), die Oos-Chinese See in die suide en die Geelsee in die weste. Die land word in die suidooste deur die Straat van Korea van die Japannese eiland Tsushima geskei. Die Volksrepubliek China is oorkant die Geelsee geleë.

Die hoofstad en grootste metropolitaanse gebied is Seoel aan die Hanrivier waar byna die helfte van die Suid-Koreaanse bevolking saamgetrek is. Seoel is die ekonomiese spilpunt van dié land en het sentraal gestaan in die sogenoemde "Wonder aan die Hanrivier", die vinnige industrialisering en verstedeliking van Suid-Korea ná die Korea-oorlog (1950–1953) wat van die republiek – oorspronklik 'n arm agrariese samelewing – binne enkele dekades een van die vernaamste en tegnologies gevorderdste nywerheidslande ter wêreld gemaak het.^[8] Multinasionale ondernemings en konglomerate soos Samsung, LG, Hyundai en Kia het tot globale rolspelers ontwikkel.

Suid-Korea het, net soos sy buurland Japan, 'n etnies uiters homogene bevolking van meer as 51 miljoen. Koreane se nasionale identiteit en selfbeskouing as lotgemeenskap spruit voort uit hierdie eendersheid en 'n geskiedenis as onafhanklike nasie wat tot in die 7de eeu n.C. terugstrek. So word die politieke verdeling van Korea ná die Tweede Wêreldoorlog volgens 'n ooreenkoms tussen die Verenigde State en die Sowjetunie steeds as 'n traumatiese en smartvolle gebeurtenis ervaar. Die stigting van Suid-Korea in 1948 is voorafgegaan deur die Japannese besetting van Korea vanaf 1910.

Nadat die kommunistiese Noord-Korea op 25 Junie 1950 die suide binnegeval het, het die Korea-oorlog as internasionale konflik, waarby ook Suid-Afrika militêr betrokke was, drie jaar lank op die skiereiland gewoed. Die oorlogshandelinge is in 1953 met 'n wapenstilstandsooreenkoms beëindig waarvolgens Noord- en Suid-Korea deur 'n gedemilitariseerde sone met 'n wydte van vier kilometer van mekaar geskei word. Dié sone, wat oor 'n afstand van 240 km loop en ongeveer die 38ste noordelike breedtegraad vanaf die monding van die Hanrivier aan die weskus van die Koreaanse Skiereiland tot 'n punt aan die ooskus, net suid van die Noord-Koreaanse nedersetting Kosŏng, volg, kom grootliks ooreen met die wapenstilstandslyn van 1953. Sedert republiekwording het Suid-Korea vyf groot grondwetlike veranderinge ondergaan wat dié land van outokrasieë en militêre diktature tot 'n volwaardige veelpartydemokrasie gelei het.

1. ↑ (en) "A New Way of Seeing Country Social Responsibility" (PDF). Faculty of Philosophy and Social-Political Sciences. Alexandru Ioan Cuza University: 6. Besoek op 4 Augustus 2024.
2. ↑ (ko) "[시행 2016.8.4.] [법률 제13978호, 2016.2.3., 제정] (Handhawing 2016.8.4. Wet No 13978, uitgevaardig op 3 Februarie 2016". 2016. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Maart 2016. Besoek op 11 Maart 2016.
3. ↑ ^{3,0 3,1} (en) "Korea, South". Central Intelligence Agency. Besoek op 4 Augustus 2024.
4. ↑ (en) "Surface water and surface water change". OESO. Besoek op 4 Augustus 2024.
5. ↑ ^{5,0 5,1 5,2 5,3} (en) "Korea". Internasionale Monetêre Fonds. April 2024. Besoek op 4 Augustus 2024.
6. ↑ (en) "Human Development Report 2023/2024" (PDF). United Nations Development Programme. 13 Maart 2024. Besoek op 4 Augustus 2024.
7. ↑ (en) "Gini Index – Korea, Rep". Wêreldbank. Besoek op 4 Augustus 2024.
8. ↑ (en) "South Korea". Encyclopædia Britannica. Besoek op 4 Augustus 2024.