Zimbabwe

Republiek Zimbabwe^{[nota 1]}

Vlag Wapen
Nasionale leuse: Unity, Freedom, Work[1] (Engels vir: "Eenheid, vryheid, werk")
Volkslied: Blessed be the land of Zimbabwe[2] (Engels vir: "Geseënd is die land van Zimbabwe")
Hoofstad	Harare 17°50′S 31°3′O / 17.833°S 31.050°O / -17.833; 31.050
Grootste stad	Harare
Amptelike tale	Nyanja, Sena, Engels, Kalanga, Tshwa, Nambya, Ndau, Noord-Ndebele, Tsonga, Shona, Gebaretaal, Suid-Sotho, Tonga, Tswana, Venda, Xhosa[3]
Regering • President • 1ste adjunkpresident • 2de adjunkpresident	Unitêre dominante party presidensiële republiek Emmerson Mnangagwa Constantino Chiwenga Kembo Mohadi
Onafhanklikheid • Verklaar • Republiek • Zimbabwe-Rhodesië • Erken • Huidige grondwet	van die Verenigde Koninkryk 11 November 1965 2 Maart 1970 1 Junie 1979 18 April 1980 15 Mei 2013
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	390 757[4] km2  (62ste) 150 872 myl2 1
Bevolking  - 2024-skatting  - 2022-sensus  - Digtheid	17 150 352[4] (72ste) 15 178 957[5] 43,9 / km2 (170ste) 113,7 / myl2
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2024-skatting $86,162 miljard[6] (131ste) $5 071[6] (175ste)
BBP (nominaal)  - Totaal  - Per capita	2024-skatting $35,919 miljard[6] (153ste) $2 114[6] (149ste)
MOI (2022)	0,550[7] (159ste)  –  medium
Gini (2019)	50,3[8] –  hoog
Geldeenheid	Zimbabwe Goud (–)
Tydsone  - Somertyd	SAT (UTC+2) nie toegepas nie (UTC+2)
Internet-TLD	.zw
Skakelkode	+263
a Die Zimbabwiese dollar word nie meer gebruik nie nadat dit deur die regering weens hiperinflasie amptelik opgeskort is. Die Amerikaanse dollar (US$), Suid-Afrikaanse Rand (R), Botswana pula (P), Pond sterling (£), Euro (€), Indiese roepee (₹), Australiese dollar (A$), Sjinese Renminbi (元/¥) en Japannese Jen (¥) word nou in plaas daarvan gebruik.[9][10] Die Amerikaanse dollar is aanvaar as die amptelike geldeenheid vir al die regering se transaksies.

Zimbabwe, amptelik die Republiek Zimbabwe (Engels: Republic of Zimbabwe), is 'n landingeslote land geleë in Suider-Afrika en begrens deur Zambië in die noordweste, Mosambiek in die noordooste, Suid-Afrika in die suide en Botswana in die suidweste. Die land het eers as Suid-Rhodesië, 'n Britse kolonie, bekendgestaan en van 1965 af as Rhodesië, genoem ná Cecil John Rhodes. In 1965 het Suid-Rhodesië eensydig sy onafhanklikheid verklaar en in 1970 'n republiek geword. Ná 'n jare lange vryheidsoorlog en daaropvolgende onderhandelinge het Rhodesië in 1980 amptelik Zimbabwe-Rhodesië geword en aansluitend die Republiek Zimbabwe.

Zimbabwe beslaan 'n oppervlakte van 390 757 km² en het 'n bevolking van 17 150 352 in 2024 gehad. Die hoofstad en grootste stad is Harare, tot 1980 Salisbury. 'n Ander belangrike stad is Bulawayo.^[4]

Zimbabwe is 'n multi-etniese land en die Mashona vorm die belangrikste inheemse etniese groep, gevolg deur die Ndebeles. Dié land het 16 amptelike tale, waaronder Engels, Shona en Noord-Ndebele die mees verspreide tale vorm.

Op 15 November 2017, na een jaar se protes teen sy regering asook Zimbabwe se vinnig dalende ekonomie, is Mugabe tydens 'n staatsgreep deur dié land se gewapende magte onder huisarres geplaas.^[11][12] Op 19 November 2017 het ZANU–PF Robert Mugabe gedwing om as partyleier af te dank en deur die voormalige adjunkpresident Emmerson Mnangagwa vervang.^[13] Op 21 November 2017 het Mugabe sy bedanking aangebied voordat die vervolgingsverrigtinge voltooi is.^[14]

Verwysingfout: <ref> tags exist for a group named "nota", but no corresponding <references group="nota"/> tag was found

1. ↑ (en) "Zimbabwe". The Beaver County Times. 13 September 1981. Besoek op 1 Mei 2018.
2. ↑ (en) "Zimbabwe". Central Intelligence Agency. Besoek op 6 Desember 2022.
3. ↑ (en) (Constitution of Zimbabwe (final draft) Geargiveer 2 Oktober 2013 op Wayback Machine).
4. ↑ ^{4,0 4,1 4,2} (en) "Zimbabwe". Central Intelligence Agency. Besoek op 19 November 2024.
5. ↑ (en) "2022 Population & Housing Census". Ministerie van Finansies en Ekonomiese Ontwikkeling. Besoek op 19 November 2024.
6. ↑ ^{6,0 6,1 6,2 6,3} (en) "Zimbabwe". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2024. Besoek op 19 November 2024.
7. ↑ (en) "Human Development Report 2023/2024" (PDF). United Nations Development Programme. 13 Maart 2024. Besoek op 19 November 2024.
8. ↑ (en) "Gini index – Zimbabwe". Wêreldbank. Besoek op 19 November 2024.
9. ↑ (en) "Currency in Zimbabwe". GreenwichMeanTime.com. Greenwich 2000. Besoek op 2 Februarie 2015.
10. ↑ (en) Hungwe, Brian. bbc.com: Zimbabwe’s multi-currency confusion, 6 Februarie 2014, besoek op 1 Mei 2018.
11. ↑ (en) David McKenzie, Brent Swails en Angela Dewan (16 November 2017). "Zimbabwe in turmoil after apparent coup". CNN. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Augustus 2019. Besoek op 1 Mei 2018.
12. ↑ (en) "Zimbabwe's Robert Mugabe confined to home as army takes control". The Guardian. 15 November 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Desember 2019. Besoek op 1 Mei 2018.
13. ↑ (en) "Ruling party sacks Mugabe as leader". BBC. 19 November 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Desember 2019. Besoek op 1 Mei 2018.
14. ↑ (en) "Zimbabwe's President Mugabe 'resigns'". BBC. 21 November 2017. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Maart 2020. Besoek op 1 Mei 2018.