Francuska

Republika Francuska République française (fr)
Zastava Grb
Uzrečica: Liberté, Égalité, Fraternité
Himna: La Marseillaise
Položaj Francuske
Glavni grad		Pariz 48°51′04″N 2°21′05″E / 48.85111°N 2.35139°E / 48.85111; 2.35139
Najveći grad		Pariz
Službeni jezik		Francuski
Državno uređenje		Republika
• Predsjednik		Emmanuel Macron
• Premijer		François Bayrou
Zakonodavstvo
Nezavisnost		5. republika
• Priznato		5. oktobar 1958
Površina
• Ukupno		674.801 km2 (42.)
Stanovništvo
• Ukupno (procjena 2023)		68,042,591 (20.)
• Gustoća		107,2/km2 (106.)
BDP (PKM)		2019
• Ukupno		$3,081 biliona[1]
• po stanovniku		$47.113[1]
Gini (2018.)		28.5[2]
HDI (2018)		0.891[3] (visok) (20.)
Valuta		Euro (€),
Vremenska zona		CET+1
Topografija
• Najviša tačka		Mont Blanc 4 810 m
• Najveće jezero		Ženevsko jezero 582 km2
• Najveća rijeka		Loara 1000 km
Pozivni broj		33
Internetska domena		.fr

Francuska (francuski: France), službeno Republika Francuska (francuski: République française), jest suverena država u Zapadnoj Evropi koja uključuje i nekoliko prekomorskih departmana i teritorija. Francuska se graniči sa Belgijom, Luksemburgom, Njemačkom, Švicarskom, Italijom, Monakom, Andorom i Španijom. Jedna je od samo tri zemlje (uz Maroko i Španiju), koja ima i atlantsku i mediteransku obalu. Zbog svog oblika, za Francusku se često koristi naziv Heksagon (francuski: l’Hexagone).

Po površini je najveća zemlja Zapadne Evrope i Evropske unije, dok je treća zemlja po površini u Evropi. S gotovo 67.000.000 stanovnika, druga je najmnogoljudnija zemlja Evropske unije. Unitarna je polupredsjednička ustavna republika sa glavnim gradom Parizom, koji je najveći grad te kulturno i prometno središte zemlje. Aktuelni Ustav, usvojen 4. oktobra 1958. godine, definiše državu kao sekularnu i demokratsku, uz suverenitet koji proizlazi iz naroda. Nacionalni ideali izneseni su u slavnoj Deklaraciji o pravima čovjeka i građanina, jednom od najranijih dokumenata o ljudskim pravima, koja je donesena 26. augusta 1789. godine u jeku Francuske revolucije.

Francuska je bila dominantna svjetska i evropska sila još od kasnog srednjeg vijeka, a najveći utjecaj imala je u periodu od druge polovine 19. do sredine 20. stoljeća, kada je posjedovala drugo najveće kolonijalno carstvo na svijetu, poslije Britanskog. Tokom svoje duge i bogate historije, Francuska je izrodila cijeli niz uglednih i utjecajnih umjetnika, naučnika i mislioca tako da i danas ostaje jedan od globalnih kulturnih centara. Francuska je četvrta u svijetu po broju spomenika na UNESCO-ovoj listi svjetske baštine, a godišnje privlači oko 83.000.000 stranih turista - više nego ijedna druga zemlja u svijetu.

Francuska zadržava status globalne velesile, vršeći snažan kulturni, ekonomski, vojni i politički utjecaj kako u Evropi tako i u svijetu. Francuska ima peti najveći vojni budžet u svijetu, treća je po broju nuklearnog oružja i druga po broju diplomatskih misija. Zahvaljujući svojim prekomorskim posjedima, Francuska uživa drugi najveći privredni pojas u svijetu. Francuska je razvijena zemlja i peta svjetska ekonomija po nominalnom BDP-u, odnosno sedma po paritetu kupovne moći. Što se tiče situacije po pojedinim domaćinstvima, Francuska je najbogatija zemlja u Evropi i četvrta u svijetu.

Francuski građani uživaju visoki životni standard dok se zemlja nalazi na samom vrhu na poljima obrazovanja, zdravstvene skrbi, očekivanog trajanja života, građanskih sloboda i razvoja. Francuska je jedna od zemalja osnivača Ujedinjenih nacija te drži jedno od stalnih mjesta u Vijeću sigurnosti. Francuska je, također, članica brojnih međunarodnih organizacija, poput Frankofonije, G8, G20, NATO-a, OECD-a, WTO-a i Latinske unije. Francuska je i jedna od osnivača i vodećih zemalja Evropske unije.

1. ^ ^{a b} "France". International Monetary Fund. Pristupljeno 18. 4. 2012.
2. ^ Insee – Revenus-Salaires – Les niveaux de vie en 2008. Insee.fr. Pristupljeno 26. 12. 2011.
3. ^ "Human Development Report 2011" (PDF). United Nations. 2011. Pristupljeno 5. 11. 2011.