Back Washington, D.C. ACE Вашингтон (къалэ) ADY Washington, D.C. Afrikaans Washington, D.C. ALS ዋሺንግተን ዲሲ Amharic Washington, DC AN Hwæsingatun, D.C. ANG واشنطن العاصمة Arabic ܘܐܫܢܓܛܘܢ (ܐܪܫܟܝܬܐ) ARC واشنطن ARY
 | |
 | |
| Arwyddair | Justitia Omnibus  |
|---|---|
| Math | prifddinas ffederal |
| Enwyd ar ôl | George Washington, Christopher Columbus |
| Poblogaeth | 689,545 |
| Sefydlwyd |
|
| Pennaeth llywodraeth | Muriel Bowser |
| Cylchfa amser | Cylchfa Amser y Dwyrain, UTC−05:00, UTC−04:00, America/Efrog Newydd |
| Gefeilldref/i | Rhanbarth Brwsel-Prifddinas, Bangkok, Dakar, Beijing, Athen, Pretoria, Seoul, Accra, Sunderland, Ankara, Brasília, Addis Ababa, Paris, Rhufain, San Salvador, City of Tshwane Metropolitan Municipality |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | taleithiau cyfagos UDA, Canolbarth yr Iwerydd, rhaniad ddinesig Washington–Arlington–Alexandria |
| Sir | District of Columbia |
| Gwlad |  UDA |
| Arwynebedd | 177 km² |
| Uwch y môr | 72 metr |
| Gerllaw | Afon Potomac, Afon Anacostia, Rock Creek |
| Yn ffinio gyda | Arlington County, Alexandria, Prince George's County, Montgomery County, Fairfax County, Bethesda, Silver Spring |
| Cyfesurynnau | 38.895°N 77.0367°W |
| Cod post | 20001–20098, 20201–20599 |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Maer Dosbarth Columbia |
| Pennaeth y Llywodraeth | Muriel Bowser |
 | |
Prifddinas Unol Daleithiau America yw Washington, D.C. (District of Columbia: Ardal Columbia)[1]. Fe'i henwir ar ôl George Washington, ac mae'r 'DC' yn cyfeirio at ddalgylch Columbia lle lleolir y ddinas. Yn y cyfrifiad diwethaf, roedd gan y ddinas boblogaeth o 689,545 (1 Ebrill 2020)[2] - llai na dwywaith maint Caerdydd. Dyma oedd y ddinas 24ain fwyaf poblog yn yr Unol Daleithiau yn 2010. Yn sgil cymudwyr sy'n byw yn y maestrefi, cynydda boblogaeth Washington D.C. i dros filiwn yn ystod yr wythnos waith. Mae ardal ddinesig di-dor Washington Fwyaf yn ymestyn i Maryland, Virginia, a Gorllewin Virginia, ac yn cynnwys poblogaeth o bron 5,600,000.
Fe'i lleolwyd ar Afon Potomac sy'n ffinio â Maryland a Virginia, a chynhaliodd y Gyngres ei sesiwn gyntaf yno ym 1800. Enwyd y ddinas ar ôl George Washington, arlywydd cyntaf yr Unol Daleithiau ac un o'r "Tadau Sylfaenol", sef sefydlwyr yr Unol Daleithiau.[3] Enwir yr ardal ffederal ar ôl Columbia, personoliad benywaidd o'r genedl (a'r enw "Columbus"), fel a welir yn y Cerflun Rhyddid (Statue of Liberty) a llawer o enwau llefydd. Fel sedd llywodraeth ffederal yr Unol Daleithiau a sawl sefydliad rhyngwladol, mae'r ddinas yn brifddinas wleidyddol bwysig yn y byd.[4] Mae'n un o'r dinasoedd yr ymwelir â hi fwyaf yn yr Unol Daleithiau, gyda dros 20 miliwn o ymwelwyr yn 2016.[5][6]
Mae'r ddinas wedi'i rhannu'n chwarteri (neu'n 'gwadrantau') sydd wedi'u canoli ar Adeilad y Capitol, ac mae cymaint â 131 o gymdogaethau (neighborhoods). Mae maer a etholwyd yn lleol a chyngor 13-aelod wedi llywodraethu'r ardal ers 1973. Cadwa'r Gyngres yr awdurdod goruchaf dros y ddinas a gallant wyrdroi deddfau lleol. Ethola preswylwyr D.C. un dirprwy di-bleidlais, i Dŷ'r Cynrychiolwyr, ond nid oes gan yr ardal gynrychiolaeth yn y Senedd. Mae pleidleiswyr y dosbarth (district) yn dewis tri etholwr arlywyddol yn unol â'r Trydydd Gwelliant ar hugain i Gyfansoddiad yr Unol Daleithiau, a gadarnhawyd ym 1961.
Lleolir tair cangen o lywodraeth ffederal yr Unol Daleithiau yn yr ardal: y Gyngres (deddfwriaethol), yr arlywydd (gweithredol), a’r Goruchaf Lys (barnwrol). Mae Washington yn gartref i lawer o henebion ac amgueddfeydd cenedlaethol, wedi'u lleoli'n bennaf ar neu o amgylch y National Mall. Ceir yn y ddinas 177 o lysgenadaethau tramor yn ogystal â phencadlys llawer o sefydliadau rhyngwladol, undebau llafur, grwpiau di-elw, grwpiau lobïo, a chymdeithasau proffesiynol, gan gynnwys Grŵp Banc y Byd, y Gronfa Ariannol Ryngwladol, Sefydliad Taleithiau America, yr AARP, y Gymdeithas Ddaearyddol Genedlaethol, yr Ymgyrch Hawliau Dynol, y Gorfforaeth Cyllid Rhyngwladol, a Chroes Goch America.
- ↑ "Introduction: Where Oh Where Should the Capital Be?". WHHA (yn Saesneg).
- ↑ "QuickFacts: Washington city, District of Columbia". Biwro Cyfrifiad yr Unol Daleithiau. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 22 Ebrill 2022. Cyrchwyd 22 Ebrill 2022.
- ↑ "Washington, D.C. History F.A.Q." The Historical Society of Washington, D.C. (yn Saesneg). May 27, 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 10 Medi 2017. Cyrchwyd 7 Mawrth 2018.
- ↑ Broder, David S. (18 Chwefror 1990). "Nation's Capital in Eclipse as Pride and Power Slip Away". The Washington Post. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-08-10. Cyrchwyd 18 Hydref 2010.
In the days of the Truman Doctrine, the Marshall Plan and the creation of NATO, [Clark Clifford] said, we saved the world, and Washington became the capital of the world.
- ↑ "The 10 most-visited cities in the US this year". Insider. Cyrchwyd 6 Mawrth 2018.
- ↑ Cooper, Rebecca (9 Mai 2017). "D.C. breaks another domestic tourism record". www.bizjournals.com. Washington Business Journal.