Arto

Arto estas diversa gamo de homaj aktivecoj en kreado vida, aŭ prezantantaj artefaktojn esprimantajn la aŭtoran imageman aŭ teĥnikan lerton, intencitan por esti estimita pro sia beleco aŭ emocia potenco.^[1][2] La termino inkludas diversajn homajn agojn, kreitaĵojn, kaj metodojn de esprimo, inkluzivante muzikon kaj literaturon.

Arkitekturo ofte estas inkludita kiel unu el la bildartoj; tamen, kiel la dekoraciaj artoj, ĝi implikas la kreadon de objektoj kie la praktikaj konsideroj de uzo estas esencaj - en maniero ke ili kutime estas ne en pentraĵo, ekzemple. Muziko, teatro, kino, danco, kaj alia prezentartoj, same kiel literaturo kaj alia amaskomunikilaro kiel ekzemple interagada amaskomunikilaro, estas inkluditaj en pli larĝa difino de arto aŭ la artoj.^[3] Ĝis la 17-a jarcento, arto rilatis al iu kapablo aŭ majstreco kaj ne estis diferencigita de metioj aŭ sciencoj, sed en moderna uzokutimo la belartoj, kie estetikaj konsideroj estas plej gravaj, estas distingitaj de lernitaj kapabloj ĝenerale, kiaj ekzemple la dekoraciaj aŭ dekoraj artoj.

Arto povas esti karakterizita laŭ mimesis (imitado, sia reflektado de vivo), esprimo, komunikado de emocio, aŭ aliaj kvalitoj. Dum la Romantika periodo, arto estis vidita kiel "speciala fakultato de la homanimo por esti klasigita kun religio kaj scienco".^[4] Kvankam la difino de kio konsistigas arton estas pridisputata^[5][6][7] kaj ŝanĝis dum la tempo, ĝeneralaj priskriboj mencias ideon de imagiva aŭ teknika kapablo devena de homa agado^[8] kaj kreado.^[9]

La signifo kaj naturo de arto, kaj rilataj konceptoj kiaj ekzemple kreivo kaj interpreto, estas esplorita en branĉo de filozofio konata kiel estetiko.^[10]

La vorto arto venas el latina vorto ars (lerteco, metio, teknika scio). La greka vorto τέχνη (teĥne), kiu havis la saman sencon, evoluis al malsama direkto gardante nur la nunan teĥnikan sencon. Arto evoluas al esprimo de percepto pri la beleco, sed gardas ankaŭ la teĥnikan kaj spertagan sencon.

1. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2018-02-07. Alirita 2016-11-26.
2. ↑ [1]
3. ↑ "Art, n. 1". OED Online. Decembro 2011. Oxford University Press. http://www.oed.com. (Alirita la 26-an de februaro 2012.); Definition of art. Oxford Dictionaries. Alirita 1-a de januaro 2013. Arkivigite je 2013-01-14 per la retarkivo Wayback Machine
4. ↑ Gombrich, Ernst. http://www.gombrich.co.uk/showdoc.php?id=68 Press statement on The Story of Art, alirita la 18-an de novembro 2008, 2005, The Gombrich Archive http://web.archive.org/web/20081006212330/http://www.gombrich.co.uk/showdoc.php?id=68 arkivita la 6-an de oktobro 2008.
5. ↑ Stephen Davies. (1991) Definition of Art. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-9794-0.
6. ↑ Robert Stecker. (1997) Artworks: Definition, Meaning, Value. Pennsylvania State University Press. ISBN 978-0-271-01596-5.
7. ↑ (2000) Noël Carroll: Theories of Art Today. University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-16354-9.
8. ↑ What Is Art?
9. ↑ art – Britannica Online Encyclopedia
10. ↑ Kennick, William eld, kaj W. E. Kennick, Art and philosophy : readings in aesthetics New York: St. Martin's Press, 1979, pp. xi–xiii. ISBN 0-312-05391-6.